هر اثر ادبی بسته به نوع گفتمان خود، بیان‌گر جهان‌بینی، عقاید، باورها و انگاره‌های ذهنی پدیدآورندة خویش است. یکی از روش‌های دست‌یابی به ایدئولوژی‌ حاکم بر ذهن و زبان پدیدآورندگان آثار، بررسی متون بر اساس الگوهای مطرح شده در دیدگاه‌های انتقادی است. سبک‌شناسی ایدئولوژی به عنوان روشی کارآمد در پژوهش‌های سبک‌شناختی، پژوهشگر را در واکاوی ایدئولوژی آفرینندة متن یاری می‌رساند. هدف مقالة حاضر که به شیوة...

کشفمیزان بهره‌‌گیری شاعران بزرگی چون حافظ از تخیل و مهارت‌‌های زبانی در انتقال مفاهیم شعری، یکی از راه‌‌های دستیابی به ماهیت ادبیات و مؤثر سخن گفتن است. در مقالۀ حاضر، لایه‌‌های سبکی (واژگانی، نحوی، بلاغی) یکی از غزلیات مدحی حافظ، تحلیل شده و از دو بخش «روساختی» و «ژرف‌‌ساختی» تشکیل یافته‌است. بخش نخست در حوزۀ ساختار و فرم، شامل تحلیل لایۀ واژگانی و نحوی، و بخش دوم مربوط به حوزۀ مضمون و تخیل، د...

گوناگونی زبان‌‌شناختی محیط‌های طبیعی ـ اجتماعی منعکس‌کنندة شباهت‌ها و تفاوت‌های نگرش جامعه‌های زبانی مختلف به پدیده‌های طبیعی است و برآمده از شناخت، نیازها، فرهنگ و عوامل زیست‌محیطی و انسانی است. واژگان، مقوله‌بندی، و طبقه‌بندی‌  در هر زبانی در تعامل با محیط طبیعی آن زبان به شیوه‌ای متفاوت عمل می‌کنند. در این راستا، زبان‌‌شناسی زیست‌‌محیطی از دهة ١٩٩٠ به‌ عنوان یکی از گرایش‌‌های کاربردی در مطال...

امروزه ساختار گرایی از شیوه های رایج در بررسی متون ادبی به شمار می آید ومنتقدین با استفاده از این شیوه متون را به عناصر سازنده آن تجزیه کرده و مورد نقد قرار می دهند.  نقد ساختارگرایانه در حوزه ادبیات و زبانشناسی  است. شیوه ای که در آن پدیده های جزیی در ارتباط با یک کل بررسی می شوند. در این نوع نقد، بر ساخت اثر تاکید می شود وزندگی شاعر و مولف در حاشیه قرار می گیرد.دربخش اول این مقاله، اشعار ولی ...

پژوهش‌های سنتی در عین آنکه نارسا، پراکنده و فاقد مبانی نظری می‌باشند، در واقع جایی هستند که ادبیات به طور انتزاعی مورد مطالعه و بررسی قرار می‌گیرد. در این شکل از مطالعه دیدگاهی تجویزی و گونه­ای از باید و نبایدها درباره ادبیات مطرح می‌شود. پژوهش‌گران ادبی با ورود نظریه پژوهش‌های ادبی جنبه‌های گوناگون ادبیات را مورد بررسی قرار داده و با بکارگیری آن، آن‌ها را از مقام نظر به عمل آورده‌اند. فایده ای...

اسم‌‌صفت‌ها، صفت‌هایی هستند که به‌ وسیله فرایند اسم‌شدگی به اسم‌صفت تبدیل می‌شوند. اسم‌‌صفت و به‌ طور کلی اسم‌شدگی از موضوع‌هایی هستند که در  ساخت‌واژه، نحوو درمکتب‌های گوناگون زبان‌شناسی نظری مطرح‌ شده‌اند. هر چند تاکنون پژوهشی در زمینه اسم‌‌صفت‌های زبان فارسی انجام نگرفته‌است. این پژوهش، برآن است تا در چارچوب نحوی برون‌اسکلتی بورر (Borer, 2013) به تحلیل این مقوله بپردازد. بورر (همان) معتقد اس...

هنجارگریزی، همواره یکی از مؤثرترین روش های برجسته سازی زبان شعر بوده است. این پدیده، در شعر معاصر عربی اهمیت فراوانی یافته است تا آنجا که گاهی، درکِ کلیّتِ شعری، بر محورِ آن دور می زند. عزالدین مناصره، شاعر معاصر فلسطینی، از جمله شاعرانی است که از انواعِ هنجارگریزی های نحوی، واژگانی و نوشتاری بسیار گسترده استفاده کرده است. علاوه بر این، وی گاهی با استفاده از عبارت ها و تمثیل های کهن، مضمونی از شعر پ...

امروزه ساختار گرایی از شیوه های رایج در بررسی متون ادبی به شمار می آید ومنتقدین با استفاده از این شیوه متون را به عناصر سازنده آن تجزیه کرده و مورد نقد قرار می دهند.  نقد ساختارگرایانه در حوزه ادبیات و زبانشناسی  است. شیوه ای که در آن پدیده های جزیی در ارتباط با یک کل بررسی می شوند. در این نوع نقد، بر ساخت اثر تاکید می شود وزندگی شاعر و مولف در حاشیه قرار می گیرد.دربخش اول این مقاله، اشعار ولی ...

هنجارگریزی یکی از مؤثرترین شیوه های برجسته سازی و آشنایی زدایی در شعر است که بسیاری از شاعران از آن بهره برده اند. در شعر معاصر، نیما نقش زیادی در پایه ریزی این شیوه، داشته است و پیروان وی نیز از این روش، بسیار استفاده کرده اند. یکی از شاعرانی که از روش هنجارگریزی برای برجسته سازی شعر خود بهره­ گرفته است، شفیعی کدکنی (م. سرشک) است. این پژوهش سعی دارد تا با روش تحقیق توصیفی- تحلیلی در چارچوب مکت...

در دستور وابستگی مفهوم ظرفیت، همان ویژگی های واژگانی فعل است. در این دستور مقوله هایی مانند فعل و اسم قابلیت ترکیب با دیگر سازه های جمله را می یابند و رابطة سلسله مراتبی میانِ کلمات در داخل جمله برقرار می شود. در این دستور فرض بر این است که هر جمله دارای یک فعل اصلی است و براساس نوع و تعداد متمم های اجباری و اختیاریِ آن فعل، می توان ساختِ بنیادین جمله هایی را که فعل در آن ها به کاررفته، تعیین کرد؛...