قیاس ناپذیری یکی از مفاهیم اصلی در رویکردهای تکثرگرایانۀ معاصر است که در گسترش و تثبیت نسبی گرایی در دو حوزۀ شناخت شناسی و وجودشناسی نقشی محوری ایفا کرده است. در این نوشتار نخست جایگاه و کارکرد مفهوم قیاس ناپذیری در فلسفۀ معاصر بررسی خواهد شد و سپس با محور قراردادن دیدگاه تامس کوهن مبنی بر قیاس ناپذیری پارادایم های متکثر در طول تاریخ علم، دلایل تاریخی و منطقی این انگاره و ابعاد نسبی گرایانۀ آن ...

روشنفکری در ایران از ابتدا منسجم و یکدست متولد نشد بلکه نحله ها و طیف های مختلفی نمود داشت، اما در هر گروه یک گفتمان، از طنین بیشتری برخوردار بوده و گفتمان های دیگر را تحت شعاع قرار داده است. با پیروزی انقلاب اسلامی جریان روشنفکری در ایران شکل گرفت و بتدرسج به خود انسجام بخشید که به جریان روشنفکری دینی موسوم شد، هر چند طیف های مختلفی را در درونش جای داده بود. از چهره های شاخص این جریان که گفتما...

در این مقاله، پیامدهای اقتصادی ظهور و گسترش بازارهای مرزی از منظر درک، تفسیر و تجربة مردم بررسی می­شود. واقعیت آن است که بازارهای مرزی مناطق کردنشین ایران، بعد از تحولات عراق در یک دهة اخیر رونق و شکوفایی زیادی پیدا کرده‌اند. از این‌رو، مطالعة پیامدهای ظهور و گسترش این نوع بازارها، از دیدگاه جامعه‌شناختی حائز اهمیت بسیار است. با توجه به هدف مذکور، در بخش نظری مطالعة حاضر، از دیدگاه انتقادی نظری...

حکومت قاجاریه پس از مواجهه با تهدیدات نظامی و اقتصادی تمدن جدید، در چند مقطع با محوریت اقتباس علوم و فنون جدید، برای اصلاح و نوسازی بخش­هایی از نهادها و تأسیسات دولتی  اقدام کرد. افزون­براین، با آشنایی ایرانیان با تحولات و اندیشه‌های جدید، در این دوره شاهد شکل‌گیری اندیشه‌های انتقادی و گفتمان­های ترقی در جامعه هستیم. روزنامة حبل‌المتین کلکته یکی از مهمّ‌ترین مطبوعات دهه‌های پایانی دورۀ قاجاریه ا...

مطالعات ارزیابی پیامدهای اجتماعی به دلیل تعریف عام پیامدهای اجتماعی، خصلتی بین‏رشته‏ای دارند. با توجه به تفاوت سنت‏های پژوهشی در رشته‏های مختلف و حتی در درون یک رشته علمی در طراحی و اجرای پژوهش‏های علمی، همواره این مساله پیش روی عمل‏ورزان و محققان اتا وجود دارد که یافته‏های حاصل از بررسی پیامدهای اجتماعی مختلف چگونه باید مورد تحلیل قرار گیرند؟ آیا باید آنها را به طور جداگانه و بدون توجه به رواب...

مقدمه: استفاده مدرن از کلمه پارادایم با افکار نظری kuhn آغاز شد و از آن پس انقلاب علمی در علوم زخ داد. پارادیم مجموعه مقبولیت­های کارگزاران یک رشته است و چارچوبی را فراهم می سازد که دانشمندان برای حل مسائل علمی در آن محدوده پژوهش می کنند. آن چه علم را از غیر علم جدا می کند وجود پارادایم است. روش: این مقاله به شیوه مروری با مطالعه کتابخانه ای و جستجوی پایگاه­های اطلاعاتی قابل دسترس شامل sid, mag...

بومی کردن علوم اجتماعی یکی از مباحث مهم توسعه علمی در کشورهای جهان سوم می‌باشد که پیوند نزدیکی با تحولات حوزه جامعه‌شناسی علم جدید دارد. هدف مقاله حاضر این است که نشان دهد علم بهنجار یا عادی می‌تواند منجر به بومی کردن علوم اجتماعی شود. برای این کار ابتدا ادعاهای دو دیدگاه اثبات‌گرا و انتقادی (تاریخ‌گرا) را درباره علوم اجتماعی توضیح دادیم و نظر آنها را درباره ضرورت بومی کردن علوم اجتماعی مطرح کر...

چکیده تحلیل مفاهیم مورد استفاده در علوم، یکی از فعالیت های جدی در حوزه روش شناسی و فلسفه علم است. در این مقاله، برای کسب بصیرت نظری از موقعیت فرهنگی جامعه، به سرمشق های نظری (پارادایم) در جامعه شناسی و مردم شناسی پرداخته شده است. این مقاله با کند و کاوی در مورد مفهوم فرهنگ و با بهره مندی از مطالعه ی مقایسه ای و مدل هایی که از پارادیم ها مشتق می شوند، انجام شده است. با الهام از نظریه ها و مفاه...

نظریه های تربیتی معاصر تحت تأثیر مولفه های «پارادایم سادگی» شکل گرفته است. با گسترش «پارادایم پیچیدگی» در عرصه های گوناگون علوم، اندیشمندان علوم تربیتی به نقد و بررسی نظریه های تربیتی موجود پرداختند، اما هنوز نظریه ای تربیتی مبتنی بر پارادایم جدید ارائه نشده است. با توجه به این منظر، هدف اصلی پژوهش حاضر ارائه استلزامات طرح و تدوین این نظریه جدید با توجه به مولفه های پارادایم پیچیدگی است. بدین م...