نزاع میان واقع‌گرایی و ناواقع‌گرایی در زبان دینی، هنگامی‌ اهمیت می‌یابد که قصد داوریِ معرفتی در باب ارزش معرفتیِ گزاره‌های کلامی، به طور عام، ‌و گزاره‌های ناظر به خدا و اوصاف او، به طور خاص، را داشته باشیم. در این مقاله، با توجه به آغاز این نزاع که در فلسفه‌ی متأخر لودویک ویتگنشتاین است، پس از مروری بر فلسفه‌ی تحلیل زبانی، به تشریح دیدگاه‌های او در فلسفه‌ی متقدّم و متأخر او پرداخته شده است؛ پس از ...

علیت از مسائل زیربنایی فلسفه بوده که از دیرباز موردتوجه و بررسی فیلسوفان قرار داشته است. علیت در نگاه برخی فیلسوفان، با ضرورت و قطعیت گره خورده است. در این نوشتار، نشان خواهیم داد که اگرچه به دو گونه‌ی پیشینی و پسینی، سعی در اثبات علیت شده است، این تلاش‌ها ناکام مانده‌اند. اصل ضرورت و قطعیت در زندگی و اثبات وجود آن در عالم خارج، در طاقت بشر نیست، چون عالم وجود، با ضرورت گره نخورده است. تفسیر دق...

در نقد عقل محض، مخصوصاً در استنتاج استعلایی، آرای خاصی دربارۀ قوای نفس و کارکردهای آنها ارائه شده است. وجود عناصر و روش خاص روان‌شناسی در نقد اول برخی از متخصصان کانت را به بحث از روان‌شناسی استعلایی و اعتبار و اهمیت آن رهنمون گشته است. روان‌شناسی استعلایی نقد نه اصالت روان‌شناسی است و نه ظاهراً روان‌شناسی عقلی و منطق کاربردی. روان‌شناسی استعلایی به بحث از عناصر و مؤلفه‌های پیشینی شناخت که ریشه د...

پی­آیند روایت در همه­ی آثار داستانی تا اندازه­ای قابل پیش­بینی است. کمتر پیش می­آید که خواننده از همان آستانه­ی متن با جهان داستان هم­بوم نشود، و از شرح ماوقع به گمانه­زنی درباره­ی پیش­آمدهای قریب­الوقوع داستان نیفتد. حدود این گمانه­زنی را اما انتظارات برحقی تعیین می­کند که از ریختارشناسی متن روایی در نظر خواننده نقش می­بندد. منظور از ریختارشناسی در این­جا استقرای ...

اصطلاح «پر جبرئیل» در قرن ششم هجری به یکی از اصطلاحات پربسامد در حوزه‌های مختلف علوم اسلامی بدل می‌شود. این اصطلاح وجودشناساسانه که شکل تکوین‌یافته‌ای از انگارۀ پیشینی «بال فرشته» است، عمدتاً در متون صوفیانه ساخته و پرداخته می‌شود و به‌مرور به اصطلاحی بنیادین در طرح مبانی هستی‌شناسانۀ متفکران مسلمان بدل می‌شود. از قرن ششم به بعد، این اصطلاح در سایر حوزه‌های علوم اسلامی از جمله حکمت و فلسفه به‌کا...

به نظر کانت،انسان برای رسیدن به علمنیازمند سیستمی از دانش عقلانی خود می باشد که تحت یک ایده به وحدت برسد. در این سیستم علمی تمام اجزاء و موقعیتی که هر جزء در نسبت با دیگر اجزاء پیدا می کند به نحو پیشینی تعین مییابد. چنین وحدتی سازمان یافتهاست به نحوی که سیستم علمی در بسط  تدریجی خود از درون فربه و کامل می گردد و هیچ مؤلفه بیرونی نمیپذیرد. تنوع مفهومی در این سیستم که منجر به تعین قلمروهای دوگانۀ...

در فاصله‌‌ی سال‌‌های 1845 تا 1849، قحطی عظیم ایرلند سبب نابودی بخش عظیمی از سیب‌‌زمینی‌‌ این کشور شد که علت آن یک قارچ بیماری‌‌زای گیاهی بود. این فاجعه بزرگ، تغییرات زیادی را در اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایرلند و بریتانیا موجب شد. عقاید مذهبی متعصبانه‌‌، خرافه‌پرستی ایرلندی‌‌ها و سیاست زیرکانه‌ی آمریکا در جذب مهاجران ایرلندی، تغییر در ادبیات ایرلند و... از موارد قابل تامل است. در این مقاله،...

مواجهه با عدم‌قطعیت‌هایکی از چالش‌های اصلی در برنامه‌ریزی‌های بلندمدت است. ابزارهای مختلفی مانند برنامه‌ریزی فرض‌بنیاد با هدف کاهش عدم‌قطعیت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. در این مطالعه با بهره‌گیری از روش برنامه‌ریزی فرض‌بنیاد، اقدامات کنش‌گرانه طراحی شده است. اقدامات کنش‌گرانه را می‌توان در قالب دو دسته از اقدامات شکل‌دهنده و پیش‌گیرانه تقسیم‌بندی کرد. استفاده از برنامه‌ریزی فرض‌بنیاد در یک ف...

میان اخلاق و حقوق به طور پیشینی ارتباط است. هم‌چنین اخلاق در دادرسی کاربرد دارد. عدم تعیُّن سطح، مسأله‌ی حقوقی را به مسأله‌ی اخلاقی تعالی می‌بخشد؛ از این رو، اصولاً میان عدم تعیُّن ناشی از اجمال و ابهام و سکوت قواعد ماهوی و شکلی تفاوتی نیست؛ دادرس می‌تواند در این سطح اخلاقی‌ترین تفسیر را اعمال کند. در فرضی که حقوق موضوعه پیرامون اعتبار یا عدم اعتبار صدای ضبط...

چکیده بسیاری از نظریه‌پردازان در مقوله امنیت برآنند، که کشور ایران منطق معادلات امنیتی را در سطح منطقه و جهان رعایت نمی‌کند و همین امر دشواری‌های سیاسی را برای کشورهای منطقه و حتی خود ایران درپی داشته است. این مقاله با اتخاذ رویکردی تحلیلی-تبیینی بر آن است تا مؤلفه‌های اصلی و سطوح عملکرد جمهوری اسلامی ایران را در توافق برجام، و در چارچوب رویکرد امنیتی‌سازی و غیرامنیتی‌سازی، وا...