بررسی و تحلیل سیر کیفی و کمّی محتوای آموزشی دروس باستان شناسی در ایران با گذشت یکصد و پنجاه سال از آغاز فعالیتهای باستان شناسی در ایران و نیز قریب هشت دهه از آغاز آموزش رشته باستان شناسی هنوز محتوای آموزشی دروس این رشته ماهیت کاربردی مطلوبی ندارد؛ به نحوی که دانش آموختگان این رشته برای فعالیتهای عملی و کسب تجربه و مهارتهای فنی و حرفه ای لازم نیازمند گذراندن دوره های کار عملی و میدانی در هیئتهای ...

سنت تدفین و آداب و رسوم آن همواره تحت تاثیر فرهنگ و باورهای مذهبی هر جامعه ای بوده و هست . مطالعه و تجزیه و تحلیل آثار و اشیاء کشف شده از کاوشهای هدفمند باستان شناسی می توان کمک های فراوانی را در زمینه اداب و رسوم تدفین و چگونگی ساختارهای فرهنگی ، اجتماعی و مذهبی جوامع باستان در اختیار باستان شناسان قرار دهد . کورگانها به عنوان یکی از انواع تدفینهایی که از هزاره چهارم تا عصرآهن ادامه داشته ، مر...

کاوشهای باستان شناسی که از سال 1965 به این طرف در پشت کوه لرستان انجام یافته است ، موجودیت قبرستان هایی را از دوره قدیم عصر مفرغ تا عصر آهن III روشن نموده و از میان دوران های فوق ، فرهنگ عصر آهن III بهتر از دوران های دیگر شناخته شده و این کاوش ها ، مطالعه بیش از 600 گور را ، به ویژه از دوره عصر آهن III فراهم نموده است . به همین لحاظ در این پژوهش ، برای روشن شدن گورستان ها ، ساختار گورها و اشیاء...

یکی از مناطق جنوبی تر لرستان که به طور گسترده ای مود توجه هیئت باستان شناسی هلمز قرار گرفت ، دشت رومشگان می باشد. در نتیجه مطالعات و کاوش های باستان شناسی در مکان های باستانی کمترلان i و ii ، چغاسبز و میرولی ، اطلاعاتی در مورد باستان شناسی دشت رومشگان در منطقه پیش کوه غربی حاصل شد. هیئت هلمز عصر مفرغ منطقه را به سه دوره کوچک تر عصر مفرغ قدیم (حدود 2000- 2900 ق. م) ، عصر مفرغ میانه (حدود 1600 – ...

شکاف موضوعی (Dichotomy) از جمله معضلات جدّی در مطالعات باستان شناختی است؛ معضلی که بیش و کم، همة رشته‌ها و دانشهای انسانی و اجتماعی و تاریخی و حتّی برخی از دانشهای طبیعی نیز با آن رویارویند. لیکن این معضل در باستان شناسی، به ویژه باستان شناسی پیش از تاریخ، دشواریهای عملی و ناکامیهای معرفتیِ دیگری را نیز در پی داشته است. آنچه اصطلاحاً شواهد باستان شناختی اطلاق شده، یکسر صامت‌اند و مخدوش و شقه شده که...

در اکثر کتاب های تاریخی، در فصل های نخستین خود اشاره ای کوتاه به دوره ماد در تاریخ ایران باستان دارند، ولی معمولا از چند سطر بیشتر تجاوز نمی کند. حال سوالی پیش می آید، آیا جایگاه ماد در تاریخ ایران در همین چند سطر ارائه شده است؟ شناخت ماد چه تاثیری در شناخت فرهنگ و تمدن ایران دارد؟... مادی ها بی شک نقش بسیار مهمی در تاریخ سیاسی سرزمین ایران و بین النهرین بر عهده داشتند. در سطح منطقه ای موفق شدن...

باستان شناسی دوره اسلامی ابزاری است برای شناخت و درک بهتر جهان اسلام که از چهارده قرن پیش در سه قاره - از اسپانیا تا اندونزی - همچنان زنده است. تعریف فوق دو ویژگی بسیار مهم با خود حمل میکند: اول اینکه، باستان شناسبی اسلامی، سرزمین های گوناگون با ساختارهای اقلیمی، فرهنگی و تاریخی کاملا  متفاوتی را در بر می گیرد. دوم آنکه باستان شناسی اسلامی آثار فرهنگی جهانی همچنان زنده و پویا را مورد بررسی قرار...

علاوه بر کتب و نشریات فارسی، مجلات و کتاب های تخصصی خارجی فراوانی پیرامون معماری و مرمت آثار و بناهای تاریخی و هنرهای وابسته به آن، هنرهای سنتی، باستان شناسی، مردم شناسی تاریخ و ادبیات بر غنای علمی کتابخانه سازمان میراث فرهنگی افزوده اند. به همین جهت نشریه اثر در نظر دارد از این شماره به معرفی تازه های کتاب و مجلات خارجی بپردازد. باشد که از این رهگذر زمینه آشنائی بیشتر محققین و علاقمندان با تاز...

با توجه به وجود برخی سوالات و ابهامات موجود در گاهنگاری باستان شناختی شمال غرب ایران، این محوطه به عنوان یکی از محوطه های کلیدی پیش از تاریخ این منطقه برای کاوش انتخاب گردید. در این پژوهش سعی بر آن است تا با ارائه گاهنگاری دقیق و لایه نگاری منسجم به ابهامات اساسی از جمله وضعیت فرهنگی منطقه در دوران نوسنگی جدید/مس و سنگ انتقالی، مس و سنگ قدیم (دالما) و نیز مشخص شدن وضعیت منطقه در دوران مس و سنگ ...

در شماره ی 4 مجله ی پژوهش های باستان شناسی ایران مقاله ای تحت عنوان «نوسنگی و نوسنگی شدن در سرزمین های پست شرق مازندران بر اساس بررسی های باستان شناختی» منتشر شده است که موضوع مورد بحث و برخی مفاهیم به کار رفته در آن مقاله، دستاویز نگارش مقاله ی حاضر شده است. نویسندگان مقاله ی مزبور بر اساس حضور محوطه های میان سنگی هم چون غارهای علی تپه، هوتو، کمربند و کمیشان و شناسایی تعدادی محوطه ی نوسنگی از ...