مسئله ولایت یکی از مهم‌ترین مسائل فقهی، کلامی و سیاسی اندیشه اسلامی شیعه است در حقیقت پاسخ به مشکلات و مسائل جامعه اسلامی در طول تاریخ، طرح این اندیشه را ضروری کرد، با توجه به روندی که به پیشینه‌ ولایت‌فقیه نگاه می‌شود از دوره صفوی به این‌طرف است که بحث ولایت سیاسی فقیه وارد عرصه می‌شود و در قبال حکومت‌ها مطرح می‌شود در سیر این دوره‌ها با توجه به مسائل و مشکلات کشور تا زمان امام خمینی(ره)در راب...

در طول تاریخ فقاهت شیعه ولایت به‌معنای مسئولیت و سرپرستی امور مربوطه بوده است که برحسب موارد، تفاوت می‌کند و در شئون عامه و مصالح همگانی امت، تمامی احکام انتظامی اسلام را شامل می‌گردد. شیخ انصاری و امام خمینی(ره) به‌عنوان فقیهانی هستند که نگاهی وحدت‌انگارانه به رابطه ولایت با فقیه دارند. هم‌چنین هردو قائل به ولایت اذنی برای فقیه هستند. در این نوشتار علاوه بر آگاهی از دیدگاه شیخ اعظم، مق...

تشکیل حکومت، یکی از اهداف اساسی انبیای الهی است. در اسلام، حکومتی که از نبوت شروع و با امامت ادامه یافته، در زمان غیبت دوازدهمین امام، قطع نشده و این وظیفه بر عهده فقهای جامع الشرایط نهاده شده است. بدین ترتیب، منبع مشروعیت حکومت مبتنی بر ولایت فقیه، دین اسلام و مبانی آن است. فقه حکومتی که دستمایه اصلی تشکیل حکومت دینی بر مبنای ولایت فقیه است، از قرآن و سنت گرفته شده، و اساساً شریعت اسلام با کمک ...

علامه نائینی ( ره ) و امام خمینی (ره ) دوتن از چهره های شاخص فقه سیاسی شیعی و از نظریه پردازان شامخ نظریه ولایت فقیه می باشند. نائینی اگر چه ولایت فقیه را در عصر غیبت می پذیرد اما معتقد است که تحقق آن رد این مقطع امکان پذیر نیست و لذا براساس قاعده الزام از باب ضرورت به لحاظ کاهش ظلم نسبت به مردم ، طرح حکومت مشروطه به عنوان نظریه ثانوی مطرح کرد . نائینی اولین فقیه شیعی است که ضرورت تبدل نظام است...

یکی از مسائلی که هم زمان با مسئله امامت مطرح گشته و به عنوان یکی از فلسفه های امامت از سوی شیعه مطرح شده است مسئله ولایت تشریعی می باشد، ولایت تشریعی به معنای حق حاکمیت و جعل قانون از مباحث مهم و اساسی است و از آنجا که درباره امامان معصوم (علیهم السلام) از باب مسامحه نبوده بلکه از باب اداره و سرپرستی امور جامعه بشری است که البته ولایت ایشان در محدوده تشریع و تابع قانون الهی است به همین خاطر در ...

در صورتی که نظام اسلامی مبتنی بر نظریه ولایت فقیه باشد، از نگاه فقهی و شرعی باید فقیه جامع شرایط در رأس آن قرار بگیرد و از طرف دیگر، در نظام سیاسی برآمده از فقه شیعه در ایران نیز رئیس جمهور، مسئول اجرائی امور معرفی گردیده است. در صورت تزاحم بین آن ها را هحلِ صحیح و منطقی از منظر فقه سیاسی کدام خواهد بود؟ یکی از متصدی جمیعِ امور حکومتی باشد و حقِّ ،« ولی فقیه » ثمرات بحث در این است که اگر ورود د...

اهمیت و لزوم بررسی حدود وجوب اطاعت از فقیه واضح است. از آنجا که مرز اطاعت از فقیه فروتر از امام(ع) است. تعیین حدّ اطاعت از امام نیز ضروری است. از قدما و متأخرین کتاب یا رساله‌ای در این موضوع به جای نمانده است. نهایت این است که می‌توان از فتاوای آنان به نظراتشان دست یافت. آنچه دور از انتظار است عدم بررسی موضوع از سوی آن دسته از فقهای بزرگ متأخر است که رساله مستقلی در موضوع ولایت فق...

در دیدگاه فقهی-کلامی امام خمینی(ره) جوامع انسانی بدون ولایت و سرپرست نمی توانند حیات سیاسی مستمری داشته باشند؛ بدین معنا که سرپرستی مردم در طول تاریخ با اولیاء الله و ائمه ی معصومین(ع) بوده و در غیاب ایشان، انسان غیرمعصومی از سنخ آن ها ولایت مردم را عهده دار می شود. اگرچه این منصب برای امام معصوم ثابت است (مقام ثبوت)؛ اما در مقام اثبات، تولی حکومت براساس اقبال و بیعت مردم میسور خواهد شد. در عصر...

«ولایت فقیه»، از جمله نظریاتی است که در عصر غیبت درباره وضعیت سیاسی جامعه شیعی از سوی عالمان این گروه مذهبی ارائه شده و به رغم طرح اولیه چنین موضوعی در مباحث فقهی، مبانی کلامی آن نیز تا حدودی به طور همزمان در این مباحث مطرح و تبیین شده است. در تداوم این بحث‌ها، این سؤال مطرح می‌باشد که آیا ولایت فقیه یک مسئله فقهی است یا کلامی؟ و این مقاله نیز مفروض می‌دارد که این موضوع، هم یک مسئله فقهی و هم ک...