بررسی تعداد روزنه و ارتفاع بوته و ارتباع آنها با سطح پلوئیدی در یونجه های یکساله

بمنظور بررسی تعداد روزنه و ارتفاع بوته و ارتباط آنها با سطح پلوئیدی در یونجه های یکساله دو آزمایش جداگانه (یکی در هوای آزاد و دیگری در گلخانه) بااستفاده از 14 نمونه مختلف یونجه های یکساله بصورت فاکتوریل با طرح پایه کاملا تصادفی انجام گرفت . برای مشخص کردن تعداد روزنه، در زمان گلدهی از سطوح مختلف برگها نمونه هایی بااستفاده از مخلوط چسب مایع و الکل اتیلیک تهیه و تعداد روزنه دریک حوزه میکروسکوپی مشخص گردید. باتوجه به نتایج حاصل از تجزیه واریانس و مقایسه میانگینها، بین گونه های مختلف یونجه های یکساله مورد ارزیابی، از نظر تعداد روزنه اختلاف معنی داری وجود داشت . مقایسه میانگین تعداد روزنه نشان داد که گونه های m.rugosa,m.lupulina,medicago scutellata (هرسه تتراپلوئید)، بترتیب با داشتن کمترین روزنه و گونه های m.orbicularis , m.minima (هر دوپلوئید) بترتیب با داشتن بیشترین تعداد روزنه از بقیه گونه هابطور معنی داری اختلاف داشتند. گونه ها m.littoralis , m.truncatulas (هردوپلوئید)نسبت به هم اختلاف معنی داری رانشان ندادند. بنابراین باتوجه به میزان همبستگی منفی و معنی دار بین سطوح پلوئیدی و تعداد روزنه (r=-/93) میتوان نتیجه گرفت که تعداد روزنه میتواند شاخص مطلوبی در تعیین سطح پلوئیدی باشد. همچنین نتایج حاصل از تجزیه واریانس و مقایسه میانگینهای مربوط به تعداد روزنه در سطح فوقانی و تحتانی برگچه های مسن وجوان و همچنین در برگچه های کناری و وسطی نشان دادند که تعداد روزنه درسطوح فوقانی و برگچه های جوان بطور معنی دار بیشتر از تعداد آن در سطوح تحتانی و برگچه های مسن میباشد در حالیکه برگچه های کناری و وسطی از نظر تعداد روزنه اختلاف معنی داری را نداشتند. از نظر ارتفاع بوته نتایج متفاوتی حاصل شد، بطوریکه m.radiata که یک گونه دیپلوئید است اکثرا دارای ساقه های برافراشته بود، در حالیکه m.scutellata که یک گونه تتراپلوئید است در شرایط گلخانه ای، دارای ساقه های خوابیده نیز بود.البته گونه ها دردو آزمایش جداگانه هم دارای ساقه های برافراشته وهم خوابیده ای نیز بود. بدینترتیب تحت شرایط موجود درآزمایشها، مشخص شد که ارتفاع بوته نمی تواند شاخصی جهت تعیین سطوح پلوئیدی باشد، و لازم است مطالعات بیشتری در شرایط متفاوت جهت نتیجه گیری کلی انجام گیرد. صفات زراعی دیگر نیز دراین مطالعات مورد بررسی قرارگرفتند. دربین گونه هاm.scutellate کوتاهترین و m.minima بیشترین طول دوره گلدهی راتاشروع گلدهی داشتند. از نظرطول ساقه درزمان گلدهی m.littoralis, با داشتن کوتاهترین و m.orbiculkaris با درازترین طول ساقه از سایر گونه ها مشخص تر بودند. ولی باتوجه به میزان، همبستگی مثبت و غیر معنی دار بین طول ساقه و سطح پلوئیدی، این کمیت نیز نمیتواند شاخص پایداری جهت تعیین سطح پلوئیدی باشد.