الگوی سفر دانش آموزان ابتدایی و تعیین عوامل موثر با استفاده از gis

بررسی رابطه میان مولفه های کالبدی شکل شهر با الگوی سفر درون شهری یکی از موضوعات مطرح در ادبیات برنامه ریزی شهری و حمل و نقل است . در این میان سفرهای تحصیلی ، در حدود 30 تا 40درصد سفر های درون شهری را به خود اختصاص می دهند . بخش عمده ای از سفرهای تحصیلی مربوط به سفر دانش آموزان ابتدایی است که مطالعه آنها به دلیل وابستگی آن به رفتار و تصمیم بزرگسالان از اهمیت خاصی برخوردار است . مطالعه روند و سیر زمانی این از دسته از سفرها بیانگر کاهش درصد سفرهای پیاده و افزایش وابستگی به اتومبیل والدین برای سفر به دبستان می باشد . (oconner, 2007، schlossberg, 2005 ، sturm, 2004) در همین این راستا مطالعات بسیاری به منظور تعیین عوامل موثر بر تصمیم خانواده ها برای انتخاب گزینه سفر دانش آموزان ابتدایی ، صورت گرفته است . نحوه توزیع دبستان ها در سطح محله و همجواری محل سکونت دانش آموز ، یکی از عوامل موثر بر تصمیم خانواده ها برای انتخاب گزینه سفر دانش آموزان است . در این تحقیق سعی شده تا عوامل موثر بر روی تصمیم خانواده در انتخاب گزینه سفر دانش آموزان در مناطق یک و سه شهرداری مشهد مورد شناسایی قرار گیرد . برای این منظور ، اطلاعات مربوط به سفر دانش آموزان ابتدایی در نواحی با ویژگی های کالبدی و اجتماعی – اقتصادی جمع آوری شده است . معیارهای کالبدی در نظر گرفته شده شامل کیفیت سطح مقطع معابر ، سیستم جمع آوری آب های سطحی ، نحوه توزیع خدمات محلی ، سلسله مراتب شبکه معابر ، مساحت زمین واحد های مسکونی ، پارکینگ داشتن واحد های مسکونی ، زیر بنای واحد مسکونی و نوع واحد مسکونی بوده اند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل اطلاعات ، بیانگر معنادار بودن تفاوت میان الگو های سفر در محدوده هایی است که دارای ویژگی های کالبدی و اجتماعی – اقتصادی متفاوت هستند. به گونه ای که در محله هایی که خانوارها دارای سطح درآمدی بالاتری هستند استفاده از حمل و نقل خصوصی به عنوان گزینه سفر دانش آموزان ابتدایی در اولویت قرار دارد در حالی که در سطح محله های با گروه های درآمدی پایین ، اصلی ترین گزینه برای رفتن به دبستان پیاده روی است . در سطح محله هایی که دارای توزیع خدمات محلی در آنها مناسب نبوده و در مقابل مساحت تفکیکی قطعات در آنها بیشتر است استفاده از حمل و نقل خصوصی اولویت داشته و در مقابل پیاده روی در صد پایینی را به خود اختصاص می دهد . در مجموع در سطح محله هایی که به لحاظ ویژگی های کالبدی متفاوت هستند گزینه هایی که مورد استفاده دانش آموزان قرار می گیرد متفاوت است . اما عوامل اجتماعی – اقتصادی بیش از عوامل کالبدی بر روی تصمیم خانواده ها در مورد نحوه انجام سفر تاثیر می گذارند . این تاثیر گذاری منجر به تغییر نوع ارتباط میان متغیرهای کالبدی و انتخاب گزینه سفر دانش آموزان ابتدایی می شود . از میان متغیرهای کالبدی پارکینگ داشتن واحد مسکونی که شاخصی از سطح درآمد و طبقه اجتماعی افراد است مهم ترین عامل تاثیر گذار بر روی انتخاب گزینه سفر بوده است ؛ همچنین عامل درآمد مهمترین عامل اقتصادی تاثیر گذار بر روی انتخاب گزینه سفر بوده است به طوری که این عامل بر روی ارتباط میان متغیرهای کالبدی با انتخاب گزینه سفر نیز تاثیر می گذارد .