مطالعه زمین شناسی مهندسی سنگ های آهکی شمال و شمال غرب همدان

سنگ های آهکی سطح وسیعی از استان همدان را پوشانده اند. به همین علت استفاده از این سنگ ها هم به عنوان منابع قرضه و هم به عنوان پی سنگ سازه هایی چون سد آبشینه، سد اکباتان و نیروگاه حرارتی شهید مفتح دیده می شود. انحلال پذیری مهمترین ویژگی سنگ های آهکی است که رفتار مهندسی آنها را در کنار سایر خصوصیات فیزیکی و مکانیکی تعیین می کند. بدین منظور جهت تهیه یک شناسنامه ژئوتکنیکی از رفتار مهندسی سنگ های آهکی استان در شمال و شمال غرب استان به ترتیب از سد آبشینه در همدان، معدن سنگ آهک همه-کسی در قهاوند و سنگ آهک های غار علیصدر در روستای علیصدر واقع در کبودرآهنگ، نمونه های بلوک سنگی هوانزده انتخاب شده و به آزمایشگاه منتقل گردیدند. خصوصیات فیزیکی، مکانیکی و انحلال پذیری این آهک ها مورد مطالعه قرار گرفتند. از میان سنگ های سه منطقه مذکور سنگ آهک همه کسی به سن الیگومیوسن دارای بیشترین تخلخل و کمترین مقاومت بودند. قبل از انجام آزمایش های انحلال پذیری دستگاه سیرکولاسیون انحلال توسط نگارنده و همکاران مورد بهسازی قرار گرفت. برای اولین بار در داخل کشور امکان ثابت نگاه داشتن اسیدیته به منظور تعیین ثابت سرعت انحلال(kc) و انجام آزمون آبگذری فراهم گردید. ثابت سرعت انحلال نمونه های سه منطقه در سه اسیدیته ثابت 6/7، 7/2، 7/7 در محدوده دمایی 2-5 درجه سانتیگراد در طی 9 سیکل تعیین گردیدند. نمونه-های سنگ آهک علیصدر با سن ژوراسیک میانی دارای بالاترین ثابت سرعت انحلال بودند. در طی آزمون آبگذری مشخص گردید که بیشترین میزان باز شدگی مربوط سنگ آهک همه کسی است. زیرا به دلیل سستی بافت سنگ آهک همه کسی میزان فرسایش فیزیکی از فرسایش انحلالی بیشتر است. همچنین مشخص گردید جریان قائم آب عبوری در درزه ها بیشتر از جریان افقی توانایی توسعه درزه ها را دارد. با انجام آزمایشات انحلال در حضور اکسید آهن تاثیر این اکسید در کاهش ثابت سرعت انحلال و بسته شدن زود هنگام درزه ها در آزمون آبگذری تأیید شد.