نقش ترجمه در شکل گیری تجدد فرهنگی در ایران

الف: موضوع و طرح مساله (اهمیت موضوع و هدف): آنچه در وهله اول انگیزه اصلی انجام تحقیق حاضر را فراهم آورد رویکرد کریستوف بالائی در تحلیل نظام چند گانه ادبی ایران با موضوع سرچشمه های رمان و داستان کوتاه فارسی بود. او در تحلیل خود از نظام ادبیات مدرن ایران برای ترجمه جایگاه مرکزی قائل شده بود. از سوی دیگر پیشینه تحقیقات در حوزه مطالعات تو صیفی ترجمه نشان می دهد که می توان ترجمه را از رویکرد نقش گرا مورد مطالعه قرار داد. این نوع تحقیقات که طبق تقسیم بندی هولمز (2000)، در زمره مطالعات توصیفی نقش گرای ترجمه قرار می گیرند، به بررسی کارکردهای ترجمه در ژمینه های فرهنگی-اجتماعی و سیاسی می پردازد. بر همین اساس، تاثیرات فرهنگی ترجمه در ایران و نحوه تاثیرگذاری آن در شکل گیری تجدد فرهنگی در ایران به عنوان موضوع این تحقیق انتخاب شد. ب:مبانی نظری شامل مرور مختصری از منابع ،چارچوب نظری و پرسش ها و فرضیه ها: این پژوهش در چارچوب نظری نظام چند گانه ادبی و فرهنگی که توسط اون زوهر(1970) معرفی شد انجام شده است. محقق در این تحقیق به چهار سوال زیر پاسخ می دهد. 1- ترجمه چگونه به شکل گیری تجدد فرهنگی در ایران کمک کرد؟ 2-ترجمه در نظام چند گانه ادبی ایران در دوره مشروطه در چه جایگاهی قرار داشت؟ 3- چه کتاب هایی در دوره تجدد برای ترجمه کردن انتخاب می شدند؟ چرا؟ 4- چه کسانی در دوره تجدد از برترین نوشته های ادبی ( یا " آثار معتبر" ) حمایت می کردند؟ فرضیه تحقیق: ترجمه درشکل گیری تجدد فرهنگی در ایران تاثیر گذار بوده است. پ: روش تحقیق شامل تعریف مفاهیم، روش تحقیق، جامعه مورد تحقیق ،نمونه گیری و روش های نمونه گیری، ابزار اندازه گیری، نحوه ی اجرای آن، شیوه ی گرد آوری و تجزیه و تحلیل داده ها: تحقیق حاضر یک مطالعه ترکیبی است که بر دادهای حاصل از تحلیل های توصیفی و پیکره ای استوار است و در دو سطح خرد و کلان انجام گرفته است. در سطح خرد به تحلیل متن ودر سطح کلان به فرا متن پرداخته شده است. به عبارت دیگر، در سطح کلان زمینه های فرهنگی- اجتماعی ، سیاسی و تاریخی نظام چندگانه ایران که ضرورت ترجمه را پدید آورده و به پیدایش ژانر های جدید ادبی از قبیل نمایش نامه، داستان کوتاه و رمان منجر شده مورد تحلیل قرار گرفته است. ودر سطح خرد، به ادبیات تطبیقی پرداخته شده است. در این سطح، دو رمان ایرانی ( شمس و طغرا) و (عشق و سلطنت) و ترجمه های دو رمان فرانسوی (کنت مونت کریستو و سه تفنگدار) به عنوان پیکره انتخاب شده و به صورت تطبیقی مورد تحلیل قرار گرفته است. ت: یافته های تحقیق: نتایج تحقیق حاضر نشان داد که رمان های ایرانی به لحاظ صورت و محتوا از رمان های فرانسوی تاثیر پذیرفته است .از آنجا که شمس و طغرا و عشق و سلطنت اولین رمان های ایران هستند، می توان نتیجه گرفت که رمان در ایران یک ژانر وارداتی است که از رهگذر ترجمه وارد شده و حق آب و گل پیدا کرده است- ترجمه در تبلور رمان ایرانی نقش نو آورانه ایفا کرده است.همچنین یافته های این تحقیق نشان داد که ترجمه در غنی سازی فرهنگی ایران و شکل گیری گفتمان عقب ماندگی ایران و بر انگیختن مردم ایران برای پیوستن به صف مشروطه طلبان به عنوان یک ابزار استفاده شد.. ث: نتیجه گیری و پیشنهادات: دیگر پژوهشگران می توانند موارد زیر را مورد مطالعه قرار دهند: - نقش ترجمه در انحطاط فرهنگی - نقش ترجمه در تاریخ استعمار - تکرار پژوهش حاضر با پیکره ای متشکل از سایر انواع ادبی (نمایش نامه، شعر، داستان کوتاه و...) - تکرار پژوهش حاضر در سایر ادوار تاریخی از قبیل دوره پهلوی، دوره پس از انقلاب اسلام