بررسی امکان انتقال ژن به نخل خرما (phoenix dactylifera l)

نخل خرما دارای اهمیت اقتصادی ویژه ای در ایران و سایر نقاط خشک جهان می باشد. برخی از ارقام نخل خرما در نقاط بخصوصی به یکسری شرایط نامطلوب حساسیت نشان دادند. لذا جهت مقابله با این چالش ، داشتن روش انتقال ژن موثر برای حصول به ارقام جدید با خصوصیات مطلوب تولید خرما مهمترین مسئله پیش روی ما می باشد. برای دستیابی به این هدف ، یک پروتوکل موثر و بهینه ای جهت انتقال ژن به نخل خرما از طریق بمباران ذره ای پایه گذاری گردید. کالوس جنین زا و جنین های سوماتیک حاصل شده از مریستم نخل خرما بوسیله سازه های دربرگیرنده ژن گزارشگر uida تحت کنترل پروموتورهای camv 35s یا act1 بمباران شدند. اثرات پارامترهای مختلف فیزیکی و بیولوژیکی بر روی بیان این ژن از طریق مقایسه تعداد لکه های آبی ناشی از رنگ آمیزی gus ارزیابی شدند. بیشترین بیان ژن gus در کالوس جنین زا و جنین های سوماتیک زمانی بدست آمد که با شرایط بهینه شده بمباران شدند. شرایط بمباران شامل پارامترهای فیزیکی فشار گاز هیلیوم (psi 1100 برای کالوس و psi 1350 برای جنین) ، 3 میلی متر فاصله بین صفحه پاره شونده تا صفحه ناقل ، فاصله صفحه نگهدارنده تا بافت هدف برابر با 9 سانتی متر برای کالوس و 6 سانتی متر برای جنین ، فشار خلاء 26 میلی متر جیوه برای کالوس و 28 میلی متر جیوه برای جنین ، ذرات طلا به قطر 6/1 میکرون برای کالوس و 6/0 میکرون برای جنین ، استفاده هم از اسپرمیدین و هم از کلرید کلسیم برای رسوب دادن dna بر روی ذرات ، با یک بمباران و پس از اعمال پیش تیمار خشکی موقت به مدت 60 دقیقه قبل از بمباران و همجنین پارامترهای بیولوژیکی شامل استفاده از پلاسمید pact1-d با غلظت 5/12-5/2 میکرو گرم به ازاء هر شلیک و اعمال پیش تیمار اسموزی با استفاده از مانیتول به غلظت 4/0 مولا به مدت 24 ساعت می باشند. 3/93 % جنین های بمباران شده بر اساس شرایط فوق تولید گیاهچه های سالمی نمودند. فراوانی تراریختی حاصل شده پس از آنالیز pcr برابر با 18% و پس از رنگ آمیزی gus ، 16% بود. دستیابی به این پروتوکل بهینه شده در نوع خود برای اولین بار گزارش می شود و می تواند اطلاعات ارزشمندی جهت تولید گیاهان تراریخت نخل خرما در اختیار قرار دهد.