مقایسه عملکرد کودکان مرحله‎‎ی پیش عملیاتی با کودکان مرحله‎ی عملیات عینی در تکالیف طبقه بندی یک شی (مقوله رده بندی و واقعه محور)

موضوع طبقه بندی از اساسی ترین توانایی های شناختی در ساختار ذهنی کودکان است. برخی از متاخرین در تایید نظرات پیاژه، معتقدند طبقه بندی در مقوله های غیر از رده بندی (مانند واقعه محور، موضوعی و شماتیک) در سنین خردسالی وجود دارد و پایه ای برای تشکیل مقوله رده بندی در مرحله عملیات عینی می باشد. اما برخی دیگر از محققان به نتایجی مبنی بر وجود مقوله رده بندی در ساختار ذهنی کودکان قبل از مرحله عملیات عینی دست یافته اند. هدف از پژوهش حاضر، تایید این دعوی در ایران بود که کودکان در سنین پیش از دبستان مقوله های رده بندی و واقعه محور را در ساخت شناختی خود دارا هستند و این مقوله ها با افزایش سن با سرعت یکسان و بطور یکنواخت توسعه می یابد. همچنین وجود قابلیت انعطاف پذیری در طبقه بندی های چندگانه در کودکان خردسال از اهداف دیگر این تحقیق بود. در این پژوهش علی مقایسه ای، از 60 دختر و 60 پسر 5، 6 و 7 ساله اراکی به عنوان نمونه تصادفی استفاده گردید. ابزار پژوهش شامل تعداد 48 کارت تصویری، سیاهه ثبت پاسخ های آزمودنی ها، پرسشنامه سنجش نگرش درباره آشنایی با سنخیت خوراکی ها و پرسشنامه سنجش نگرش درباره تشابه اشکال، جزو ابزار پژوهش می باشد. در تجزیه و تحلیل آماری، برای مقایسه عملکرد کودکان هر گروه سنی در دو مقوله از آزمون t وابسته استفاده گردید و برای مقایسه عملکرد کودکان بر حسب سن در هر مقوله از تحلیل واریانس یک طرفه و دو طرفه و در تکلیف طبقه بندی مشترک از تحلیل واریانس یک طرفه استفاده شد. نتایج نشان داد که بین عملکرد کودکان 5، 6 و 7 ساله در دو مقوله رده بندی و واقعه محور تفاوت معنادار وجود ندارد. همچنین جهش شناختی از زیر مرحله تفکر شهودی به مرحله عملیات عینی در دو مقوله رده بندی و واقعه محور تایید شد. بنابراین ناپیوستگی رشد، در این دو مقوله ملاحظه گردید. این نتایج موید نظریات پیاژه در باب وجود مراحل شناختی می باشد. در تکلیف طبقه بندی مشترک، اگرچه عملکرد کودکان نشان دهنده وجود قابلیت انعطاف پذیری در طبقه بندی حتی در کودکان 5 و 6 ساله بود، ولی پیوستگی رشد در این نوع طبقه بندی تایید نشد و جهش از زیر مرحله تفکر شهودی به مرحله عملیات عینی ملاحظه گردید.