پژوهش باستان شناختی تکایا در مازندران (مطالعه ی موردی حوزه ی نور تا ساری)

تکیه یکی از مهم ترین بناهای مذهبی دوران اسلامی است، که ساخت آن در دوره ی قاجار ساخته افزایش یافته است. این بنا معمولاً، در یک مجموعه ی مذهبی و در ارتباط با عناصر معماری مذهبی دیگر ساخته می شد و در محوریت آنها قرار می گرفت. تکیه در دوره ی قاجار، به طور اخص برای برگزاری مراسم عزاداری محرم استفاده می شد. در این پایان نامه کوشیده ایم تا با بررسی تطبیقی تکایای شاخص محدوده ی بین شهرهای نور تا ساری، به عوامل اقلیمی و اجتماعی اثرگذار بر ساختار معماری آن بپردازیم و ضمن معرفی این تکایا، الگوی پراکنش آن را در منطقه ی مورد بررسی نشان دهیم. از این رو پس از بررسی 8 تکیه ی شاخص در حوزه ی مورد بحث، داده های بدست آمده با استفاده از نرم افزار spss و آزمون پیرسون (پارامتریک) و اسپیرمن (ناپارامتریک) تجزیه و تحلیل شد و ارتباط میان عوامل موثر بر معماری آنها را تعیین و در جداولی ارائه شد و همبسته ترین عوامل را معرفی و تحلیل کردیم. از مهمترین عوامل اثرگذار بر معماری تکایا می توان به موارد زیر اشاره کرد: عوامل اجتماعی با راه های دسترسی به محوطه دربر گیرنده ی بنا و مساحت آن ارتباط دارد. در تکایای حکومت نهاد تعداد ورودی ها به بنا بیشتر از تکایای مردم است. در بناهای متقارن ابعاد بنا و محوطه ی دربر گیرنده ی آن بزرگتر است. ابعاد بنا با تقارن در بنا رابطه ی مستقیم دارد و این امر با نوع نهاد دخیل در ساخت تکایا مرتبط است.