کامپوزیت سرامیکی " paper clay "؛ بررسی و شناخت ماده، قابلیتها و کاربردهای هنری آن.

مواد افزودنی مختلف میتوانند برای ارتقاء کیفیت و بهبود خواص گوناگون گل رس به کار روند. این افزودنیها را برای سهولت شناخت و به کارگیری به طور کلی میتوان به طرق گوناگونی طبقه بندی کرد. آنها را میتوان بر اساس منشاء به دست آمدنشان طبقه بندی کرد؛ به طور مثال مواد افزودنی با منشاء طبیعی که خود به مواد آلی و مواد معدنی قابل طبقه بندی هستند و یا مواد بازیافته 147 و مواد مصنوعی (سنتتیک) 148 . مواد افزودنی بر اساس شکل و ساختار آنها نیز قابل دسته بندی هستند. به طور مثال آنها را بر اساس شکل فیزیکی میتوان به گروههای کلی افزودنیهای لیفی، ذرهای، پولکی و ... طبقه بندی کرد. بر اساس عملکرد و خواصی که افزودنیها دارند نیز میتوان آنها را به گروههای گوناگونی دسته بندی نمود. به طور مثال افزودنیهایی که دمای ذوب را کاهش میدهند (فلاکس)، استحکام را بالا میبرند، انقباض بدنهها را کاهش میدهند و .... هر نوع کاغذی از انواع متفاوتی از الیاف سلولز ساخته شده است. اصولاً هر چه یک کاغذ را بتوان راحتتر پاره کرد از الیاف کوتاهتر و ظریفتری ساخته شده است و بهتر و سریعتر در آب تجزیه می - شود. به طور مثال دستمال کاغذیها را از کوتاهترین و ظریفترین نوع الیاف میسازند که کاملاً لیگنین زدایی و رنگبری شدهاند. لذا این نوع الیاف را میتوان برای آثار دوغابی ظریف و ریختهگری به کار برد. به علاوه جهت آثاری که سفیدی بدنه و قابلیت عبور نور مهم است نیز این نوع الیاف بهترین نتیجه را به دنبال خواهند داشت. کارتنهای بسته بندی که دارای مغزی مواج هستند از الیاف بلند و ضخیم ساخته شدهاند و به علاوه در آنها چسب وجود دارد که فرایند تجزیه را مشکل خواهد کرد. به هر حال در صورت دسترسی به الیاف آماد? بلند میتوان از آنها برای ساخت آثار بزرگ سود برد. گل سلولزی قابلیتهای شناخته شد? فراوانی دارد. باید اذعان داشت که هر هنرمندی قادر خواهد بود با شناخت عمیق خواص و قوانین رایج حاکم بر رفتار گل سلولزی و به کمک قو? خلاقیت بینهایت انسان، قابلیتها و کاربردهای جدید و بدیعی را برای این ماده کشف و ابداع نماید. قابلیت کار کردن با گل سلولزی در تمام مراحل و انعطاف پذیری آن از مرحل? نرم تا سخت و حتی پس از پخت اولیه (سینتر) و بیسکویت قابل توجه است. فرم را میتوان تغییر داد یا آن را به دلخواه خود مجدداً شکل داد؛ مهم نیست که میخواهیم چیزی را کم کنیم و یا بیافزاییم. از لحاظ ظاهری نمیتوان اغلب گل - های سلولزی را از گلهای سنتی بدون خمیر کاغذ تشخیص داد. شاید تنها تفاوت ظاهری در وزن سبک و استحکام خام بالای گلهای سلولزی باشد. گلهای سلولزی را همچون گلهای سنتی نیازی نیست که برای مدتها نگه داریم تا کیفیت بهتری یابند. آنها را نیازی نیست که به آهستگی خشک کرد، حتی میتوان خشک کردن را تسریع نمود. قطعات نازک را میتوان به قطعات ضخیم متصل کرد و بالعکس؛ نیازی نیست که تمام بدنه از ضخامت یکسانی برخوردار باشند. انواع شیوههای کار سفالگری و مجسمه سازی را میتوان با گل سلولزی انجام داد و غالباً نتایج بسیار بهتری را از این ماده نسبت به گلهای سرامیکی بدون خمیر کاغذ میتوان به دست آورد. اجرای آثار بزرگ و پیچیده به راحتی امکان پذیر هستند. پختن گلهای سلولزی راحتتر و با خسارات بسیار 164 کمتری همراه است. گلهای سلولزی را میتوان به خوبی با فلزات و سایر قطعات سرامیکی ترکیب کرد و آثاری غیر معمول را خلق نمود. به طور کلی قابلیتهای تکنیکی و زیبایی شناسانه گل سلولزی هنرمندان سرامیست و مجسمه ساز را به ابزاری توانمند و سودمند برای خلق آثارشان مجهز نموده است که تولید آنها قبل از این آسان نبوده است. از قابلیتهای گل سلولزی میتوان به موارد زیر اشاره نمود: -1 استحکام فوق العاده: در زمان چرمینگی تا خشک، این بدین معنی است که میتوان ساختارهایی را ساخت که با گلهای معمولی غیر ممکن هستند، به علاو?: * ساخت قطعات نازکتر. * ساخت قطعات بزرگتر. * ساخت زوائدی که در حالت عادی غیر ممکن هستند. -2 کاهش یا حذف ترکها: * کاهش چشم گیر ترکهای ناشی از استرسهای حین خشک شدن. * قابلیت ترمیم ترکهای احتمالی حتی پس از پخت بدنهها. * قابلیت قرار دادن اجزایی نظیر فلز، قطعات پخته شده و... در بدنهها بدون ایجاد مشکل. -3 قابلیت افزودن گل بر روی بدن? خشک: * انعطاف پذیری بیشتر در شیوههای کار. * ساخت شکلهای بسیار متنوع. -4 سبکی وزن قبل و بعد از پخت: * مزیت در ساخت مجسمهها و احجام بزرگ و پیچیده. -5 تک پخت شدن بدنه و لعابها: * بدن? خشک گل سلولزی لعاب را بدون از هم پاشیدن به خوبی جذب مینماید. * صرفه جویی در هزینهها، انرژی و زحمت پخت مجدد. 165 -6 ساخت سریعتر، آزادی بیشتر و خلاقیت وسیعتر: * بسیاری از هنرمندان در کار با گل سلولزی به گسترش دیدگاه و نو آوری در آثارشان اشاره می- کنند. -7 شکستن قوانین رایج در عین توفیق کامل در اجرای آثار: * روشهای اتصال قطعات در مراحل مختلف با کمترین شکست مواجه میشوند. * قطعات خشک شده را میتوان جدا کرد و مجدداً نصب کرد. * قطعات در مرحل? خشک، بیسکویت و حتی پخت کامل قابل ترمیم و اصلاح هستند. * همجواری قطعات نازک و ضخیم ترک نخواهند خورد. * خشک کردن بدنهها و قطعات را میتوان با حرارت، جریان هوا و ... بدون ایجاد مشکلی تسریع کرد. -8 تخلخل بیشتر بعد از پخت بدنهها: * برشکاری با اره و حکاکی با ابزار راحتتر است. * لعاب بهتر جذب بدنه میشود، حتی پس از بیسکویت شدن بدنه در دماهای بالاتر. * اعمال بافتهای پس از پخت از هر گونهای که باشند راحتتر است. -9 قابلیت به کارگیری شیوهها و تکنیکهای جدید و نو: * چه به صورت خام و چه پخته. . ترکیب مواد مختلفی که به طور عادی با گلهای معمولی غیر ممکن است. . شیوههای کار متفات، مثلاً مثل تخت? چوب قابل بریدن و سوهان کاری است. . قابلیت ریختهگری مجسمههای بزرگ. -10 قابلیت حمل راحت: * قابل حمل و نقل به کوره و یا مسافات طولانی به دلیل استحکام فوق العاد? بدن? خام بدون شکستن و ترک خوردن. * راحتی حمل و نقل و جابجایی قطعات بزرگ به دلیل سبکی وزن آنها. 166 در پایان شایان ذکر است که برخی آزمایشات فنی نیز برای مشخص کردن خواص گل سلولزی نظیر استحکام خام، استحکام پس از پخت، دانسیته، تخلخل و جذب آب، شوک پذیری حرارتی و تأثیرات خاکستر سلولز بر روی رنگ بدنههای سفید صورت گرفت که این ازمایشات و نتایج آنها به طور مفصل در بخش مربوطه ارائه گردیده است. نکت? مهم در این آزمایشات این است که این نتایج مختص به این نوع گل سلولزی است که از این نوع گل رس و الیاف سلولز خاص بهره برده است. همان طور که از مقایس? نتایج خمیر کاغذ بازیافتی (از شان? تخم مرغ) با خمیر کاغذ غیر بازیافتی (سلولز نوع کوتاه کارخان? کاغذ سازی پارس) نیز مشخص است نوع الیاف، طول الیاف و میزان آنها در ترکیب میتوانند بر روی خواص گل سلولزی بسیار تأثیر گذار باشند. به طور مثال در غالب موارد در این آزمایشات نتایج حاصل از خمیر کاغذ بازیافتی به طور چشمگیری بهتر از خمیر کاغذ غیر بازیافتی بود (به ویژه در استحکام خام و انقباض بدنهها که حائز اهمیت بیشتری هستند). لذا نتایج متفاوت در صورت به کارگیری مواد اولی? (گل رس و خمیر کاغذ) متفاوت، دور از انتظار نخواهد بود.