تاکسونومی پکتوباکتریومهای عامل پوسیدگی نرم و لکه برگی سیب زمینی و گیاهان زینتی در برخی از مناطق شمالی ایران

جنس پکتوباکتریوم ( pectobacterium) متعلق به خانواده انتروباکتریاسه (enterobacteriaceae)، از عوامل مهم بیماریزا در گونه های متعلق به 35 درصد از راسته های گیاهی نهاندانه می باشد. گونه ها و زیرگونه های این جنس باعث ایجاد پوسیدگی نرم ، ساق سیاه، نکروز آوندی، پژمردگی و لکه برگی روی طیف وسیعی از گیاهان تک لپه و دو لپه می شوند. با وجود مطالعات قابل توجه در دنیا بر روی pectobacterium های جدا شده از گیاهان مختلف به خصوص سیب زمینی و در سطح محدودتری گیاهان زینتی- آپارتمانی، تحقیق جامعی در زمینه تاکسونومی و فیلوژنی اعضای این جنس در ایران انجام نگرفته است. بنابراین در سالهای 1386 و 1387، هفتاد و یک جدایه متعلق به جنس pectobacterium از غده های سیب زمینی آلوده انبارهای استان خراسان شمالی و برگها و ساقه های بیمار گیاهان زینتی گلخانه ای از استانهای گلستان، گیلان و مازندران جداسازی شد. در بررسی حاضر جدایه ها با مجموعه ای از روشهای مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی، بررسی نقوش پروتئین های سلولی، بیماریزای ، تعیین مقدماتی دامنه میزبانی، انگشت نگاری dna ی ژنومی، واکنش زنجیره ای پلیمراز با آغازگرهای اختصاصی، تعیین توالی ژنهای rna ی ریبوزومی، تکثیر و هضم آنزیمی ناحیه جداکننده رونویسی شونده داخلی (its) و آنالیز توالی چند ژنی مورد بررسی پلی فازی قرار گرفتند. با استفاده از داده ها ی پلی فازی، چهار گونه و یک زیر گونه از جنس پکتوباکتریوم شناسایی شد که یک گونه آن برای ایران و احتمالا دو گونه آن برای دنیا جدید می باشند. بر اساس یافته های این تحقیق، گونه های pectobacterium wasabiae ، p. atrosepticum و زیرگونه p. carotovorum subsp. carotovorum به عنوان عوامل مولد پوسیدگی نرم سیب زمینی در انبارهای شمال شرق کشور، تشخیص داده شدند. بیمارگر p. wasabiae برای اولین بار از ایران گزارش می شود. همچنین علاوه بر زیر گونه p. c. subsp. carotovorum، جدایه هایی از گیاهان زینتی گلخانه های شمال ایران شناسایی شدند که با هیچ یک از گونه های توصیف شده این جنس شباهت کافی نداشته و به نظر میرسد احتمالا دوگونه جدید از pectobacterium باشند. نامگذاری و توصیف کامل تر این دو گونه نیاز به مطالعات تکمیلی هیبریداسیون dna دارد. به نظر می رسد از میان هشت روش تشخیصی به کار برده شده مقایسه توالی چند ژنی به عنوان کاراترین ابزار در بررسی تاکسونومی و فیلوژنی گونه ها و زیر گونه های pectobacterium باشد. تلفیق نتایج بدون ابهام حاصل از توالی چند ژن خانه دار به همراه ویژگی های کلیدی فنوتیپی، تشخیص اختصاصی و نقوش قطعات حاصل از تکثیر ناحیه جداکننده رونویسی شونده داخلی (its) می تواند در تعیین و شناسایی گونه های جدید جنس pectobacterium راه گشا باشد.