پژوهشی در دوبیتی های باباطاهر همدانی(پیشینه ی تاریخی، ارزش زبانی و ادبی و منابع تدوین و تصحیح دوبیتی ها)

باباطاهر همدانی از عارفان و شاعران قرن پنجم هجری بوده است. شهرت وی به سبب سرودن فهلویاتی است که امروزه شکل عروضی به خود گرفته و «ترانه» نامیده می شوند. دوبیتی های باباطاهر به دلایلی چون عدم دقّت علمی ناسخان و دخالت ذوق آنان در ضبط های مختلف و همچنین بی اعتنایی به ضبط اصیل آن ها، دچار تغییر و تحوّلاتی شده است؛ چنان که به سختی می توان دانست اصل آن ها به لهجه ی کدام منطقه بوده است. تا کنون تحقیقات کلّی و بعضاً مکرّری درباره ی باباطاهر و سروده های او انجام شده است؛ امّا هیچ گونه پژوهشی که ناگفته-ها و ابهامات مربوط به زندگی و زبان شاعر را روشن کند، به دست داده نشده است و علاوه بر آن، نسخه شناسی جامعی از دوبیتی های او در دست نیست. در این تحقیق - که کتابخانه ای و بر اساس یادداشت برداری، مقایسه ی داده ها و استنتاج علمی است- سعی شده است تا ابتدا درباره ی احوال و آثار باباطاهر و نیز منابع زندگی نامه ای او اطلاعاتی به دست داده شود؛ سپس کتاب شناسی جامعی از پژوهش های صورت گرفته در مورد این شاعر و نیز نسخه های خطی آثار او ارائه گردد. نگارنده کوشیده است با عنایت به مسائلی چون ویژگی زبان شعر باباطاهر و سیر تحوّل فهلویات، گویش تکلّم وی و بازتاب واژگان محلّی در شعر او، مشرب عرفانی و دقایق زندگی شاعر و نیز با توجّه به ویژگی های زبانی و دستوری سروده هایش، زمینه ای برای تصحیح دوبیتی های او به دست دهد.