ترجمه اصطلاحات فارسی به انگلیسی در زیرنویس فیلم

با توجه به اهمیت و رشد روزافزون رسانه ها در عصر حاضر، ترجمه ی سمعی- بصری زمینه ی بسیار مهمی در مطالعات ترجمه به شمار می رود. امروزه فیلم یکی از مهمترین محصولات فرهنگی است که نقش مهمی در تبادلات فرهنگی بین کشورها ایفا می کند و زیرنویس به عنوان یکی از رایجترین انواع ترجمه ی فیلم از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد.اصطلاحات به کار رفته در فیلمها به علت دارا بودن بار فرهنگی همواره مترجم را با مشکلاتی مواجه می سازند . هدف از این تحقیق شناسایی و بررسی متداول ترین راهبردها ی به کار رفته درترجمه ی اصطلاحات فارسی به انگلیسی در زیرنویس فیلمهای ایرانی بود. تحقیق حاضر در چهارچوب رویکرد توصیفی به مطالعات ترجمهdts) )انجام گرفته است که در سال 1995 توسط توری(toury) مطرح شد.همچنین جهت بررسی راهبردهای به کار رفته در ترجمه ی اصطلاحات از مدل پیشنهادی بیکر(baker,1992) استفاده شده است. طبق این مدل در فرایند ترجمه ی اصطلاحات می توان از 4 راهبرد استفاده کرد: 1. به کارگیری اصطلاحی با معنای مشابه و ساختاری یکسان 2. به کارگیری اصطلاحی با معنا ی مشابه و ساختاری متفاوت 3. دگرنویسی یا بیان دوباره اطلاعات معنایی اصطلاح 4. حذف اصطلاح براین اساس، تحقیق حاضر در پی یافتن پاسخ این سوال است: رایجترین راهبرد در ترجمه ی اصطلاحات فارسی به انگلیسی در زیر نویس فیلمهای ایرانی کدام است؟ در این تحقیق کلیه اصطلاحات بر اساس تعریف شقاقی( 2006) شناسایی و بررسی شده اند.طبق این تعریف، اصطلاح نوع خاصی از ساختار نحوی است که معنای غیر قابل پیش بینی دارد و نمی توان از معنای واژه های به کار رفته در ساخت اصطلاح، به معنای آن پی برد. برای انجام این تحقیق 10 فیلم ایرانی که دارای زیرنویس انگلیسی بودند انتخاب شدند. این فیلم ها جزو پرفروشترین فیلمهای ایرانی در 20 سال اخیر می باشند و توسط کارگردانان صاحب نام ایرانی ساخته شده اند. همچنین تمامی فیلم ها توسط موسسات فرهنگی معتبر زیرنویس شده اند. از این پیکره 450 مورد اصطلاح استخراج شد وهریک از اصطلاحات با هدف شناسایی راهبردهای ترجمانی به کار رفته، با معادل انگلیسی آنها در زیرنویس فیلم ها مقایسه شد. در پایان پربسامد ترین راهبرد در ترجمه ی اصطلاحات فارسی به انگلیسی در زیرنویس فیلمها مشخص گردید. نتایج بدست آمده نشان می دهند که دگرنویسی یا بیان دوباره اطلاعات معنایی ، پربسامدترین راهبرد جهت ترجمه ی اصطلاحات در زیرنویس فیلمها بوده است.طبق نتایج حاصل از بررسیهای انجام گرفته در این تحقیق ،مترجمان ایرانی در63% موارد برای ترجمه ی اصطلاحات از راهبرد دگرنویسی یا بیان دوباره اطلاعات معنایی ،در27% موارد از راهبرد به کارگیری اصطلاحی با معنا ی مشابه و ساختاری متفاوت و در 6% موارد از راهبرد حذف استفاده کرده اند.همچنین 4% از اصطلاحات فارسی با اصطلاحی با معنای یکسان و ساختار مشابه در زبان انگلیسی جایگزین شده اند. استفاده از یافته های این تحقیق در کلاسها و کارگاه های آموزشی ترجمه ، می تواند برای دانشجویان و مترجمان غیرحرفه ای بسیار مفید باشد. همچنین نتایج این تحقیق می تواند در ارتقاء سطح کیفی زیرنویسهای محصولات فرهنگی نقش موثری ایفا کند.