اثر ژئوهوموس و هیدروژل بر ویژگی های هیدرولیکی خاک و شاخص های رشد خیار درختی

چکیده ایران سرزمینی خشک با بارندگی کم و توزیع نامناسب آن می باشد. از طرف دیگر راندمان کاربرد آب و به دنبال آن راندمان مصرف کود در ایران بسیار پایین است، لذا یافتن راهکارهای مدیریتی مناسب به منظور کاهش نیاز آبیاری و در نتیجه افزایش راندمان مصرف آب و کود ضروری است. افزودن ترکیب های سوپرجاذب به خاک یکی از راهکارهای افزایش کارایی مصرف آب و کود می?باشد. پلیمرهای سوپرجاذب در خاک مقادیر زیاد آب را در خود جذب کرده، پس از خشک شدن محیط، آب درون این پلیمرها به تدریج آزاد شده و در نتیجه خاک برای مدت بیشتر تری مرطوب مانده و سبب کاهش نیاز به آبیاری می?شود. در پژوهش حاضر اثر استفاده از دو نوع پلیمر سوپرجاذب هیدروژل سوپراب آ200 در چهار سطح صفر، 4، 6 و 8 گرم پلیمر در کیلوگرم خاک و ژئوهوموس در چهار سطح صفر، 5، 10 و 20 گرم پلیمر در کیلوگرم خاک بر یک خاک لومی با سه رژیم آبیاری 50، 75 و 100 درصد گنجایش مزرعه مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش در دو مرحله انجام شد. در مرحله اول اثر تیمارها بر برخی ویژگی های فیزیکی خاک در قالب طرح کاملا تصادفی مورد بررسی قرار گرفت. در مرحله دوم اثر تیمارها بر عملکرد، ویژگی های رویشی گیاه و جذب عناصر نیتروژن، پتاسیم، فسفر، آهن و روی در گیاه خیار درختی رقم دانیتو در قالب طرح فاکتوریل در قالب کاملاً تصادفی مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج حاصل از مرحله اول آزمایش افزودن هر دو نوع سوپرجاذب به خاک سبب کاهش هدایت هیدرولیکی اشباع خاک شد. افزودن هیدروژل به خاک موجب افزایش معنی?دار میانگین وزنی قطر خاکدانه?ها شد، در حالی?که افزودن ژئوهوموس به خاک اثر معنی?داری بر میانگین وزنی قطر خاکدانه?ها نداشت. هیچ??یک از سوپرجاذب?ها اثر معنی?داری بر چگالی های حقیقی و ظاهری خاک نداشتند. هر دو سوپرجاذب سبب افزایش مقدار رطوبت خاک در تمامی مکش?های ماتریک شدند، اما تیمارهای هیدروژل با وجود مقادیر کم?تر مورد استفاده، مقدار رطوبت خاک را به مقدار بیشتری نسبت به تیمارهای ژئوهوموس افزایش دادند. افزودن ژئوهوموس به خاک آب قابل استفاده خاک را کاهش داد اما افزودن هیدروژل به خاک موجب افزایش آب قابل استفاده خاک شد. بر اساس نتایج حاصل از مرحله دوم آزمایش، افزودن هیدروژل به خاک اثر معنی?داری بر وزن میوه نداشت، اما سبب افزایش معنی?دار ارتفاع، وزن تر و وزن خشک گیاه شد. افزودن ژئوهوموس در خاک نیز اثر معنی?داری بر وزن میوه نداشت. همچنین افزودن ژئوهوموس به خاک در سطح 5 گرم پلیمر در کیلوگرم خاک موجب افزایش معنی?دار میانگین ارتفاع، وزن تر و وزن خشک گیاه نسبت به تیمار شاهد شد اما با افزایش مقدار ژئوهوموس در خاک کاهش شاخص?های رشد رویشی مشاهده شد. اعمال رژیم?های آبیاری متفاوت اثر معنی?داری بر وزن میوه، وزن تر و خشک گیاه در تیمارهای دارای هر دو نوع سوپرجاذب داشت به طوری?که با افزایش مقدار آبیاری از 50 به 100 درصد گنجایش مزرعه وزن میوه، ارتفاع، وزن تر و وزن خشک بوته?ها افزایش یافت. با افزایش سطح ژئوهوموس در خاک، غلظت نیتروژن، پتاسیم و آهن در گیاه افزایش یافت، در حالی که افزودن وئوهوموس به خاک اثر معنی داری بر غلظت روی و فسفر گیاه نداشت. افزودن هیدروژل به خاک، باعث افزایش میانگین غلظت روی و نیتروژن گیاه نسبت به شاهد شد، اما با افزایش سطح هیدروژل در خاک کاهش غلظت این دو عنصر مشاهده شد، به طوری که بیشترین غلظت روی و نیتروژن مربوط به تیمار 4 گرم هیدروژل در کیلوگرم خاک بود. افزودن هیدروژل به خاک همچنین باعث افزایش غلظت پتاسیم در گیاه شد. بیشترین غلظت پتاسیم در گیاه مربوط به سطح 6 گرم هیدروژل در کیلوگرم خاک بود و با افزایش مقدار هیدروژل تا 8 گرم پلیمر در کیلوگرم خاک، کاهش غلظت این عنصر مشاهده شد. افزودن هیدروژل به خاک اثر معنی داری بر غلظت فسفر و آهن گیاه نداشت. افزایش مقدار آبیاری از 50 به 100 درصد گنجایش مزرعه موجب افزایش غلظت پتاسیم و کاهش غلظت فسفر در تیمارهای حاوی ژئوهوموس شد اما اثر معنی داری بر غلظت نیتروژن و روی گیاه نداشت. افزایش مقدار آبیاری در تیمارهای دارای هیدروژل باعث افزایش غلظت پتاسیم و روی و کاهش غلظت فسفر و نیتروژن گیاه شد، اما اثر معنی داری بر غلظت آهن گیاه نداشت. کلمات کلیدی: پلیمرهای سوپرجاذب، ژئوهوموس، هیدروژل