بررسی تحول منظره سازی در قلمدان نگاری دوره صفوی تا اواخر دوره قاجار

قلمدان سازی گونه ای از هنر ایرانی است که در ردیف صنایع دستی قرار می گیرد و قدمت آن در ایران به دوره ساسانیان برمی گردد. ابتدا قلمدانها را از جنس فلز می ساختند، که نقوش روی آنها بسیار ساده و به شیوه قلمزنی بود ولی در دوره های بعد از جنس چوب نیز قلمدانهای زیبایی خلق شد. در دوره صفوی نقاشی زیر لاکی (روغنی) رونق یافت و هنرمندان را بر آن داشت تا قلمدانهایی از جنس مقوا ساخته و هنر خود را روی آن پیاده نمایند. در ابتدا نقوش روی قلمدان بسیار ساده (گل و بته) بود و ارتباط نزدیکی با نگارگری داشت، ولی ورود نقاشی غربی به ایران و آشنایی هنرمندان با آن نتایج دیگری را به بار آورد، که باعث شد هنرمندان نگاهی طبیعت گرایانه به منظره داشته باشند. در دوره قاجار با ورود قلمدانهای منظره پردازی شده از روسیه به ایران هنرمندان مناظری کاملاً به شیوه اروپایی بر روی قلمدانها نقاشی کردند، چون اکثر نقاشان، قلمدان نگار نیز بودند به همین دلیل منظره پردازی بر روی قلمدانها از دوره صفوی تا اواخر دوره قاجار کاملاً متأثر از منظره پردازی آن دوران بوده است. شیوه تحقیق بر مبنای ماهیت، توصیفی و روش گردآوری اطلاعات، به صورت کتابخانه ای انجام یافته است.