مکانیسم انتقال شوک؛ بورس اوراق بهادار تهران در ارتباط با بورس اوراق بهادار کشورهای منتخب (2009-2000)

بنگاه ها برای تأمین مالی فعالیت های خود به حجم بالایی از سرمایه نیاز دارند. این بنگاه ها برای اینکه بتوانند رشد و توسعه یابند نیازمند سرمایه گذاری بالایی هستند. واضح است که تأمین این میزان سرمایه در زمان محدودی میسر نیست و باید از منبع دیگری تأمین مالی شود. دولت ها نیز به منظور ارائه بهتر کالاها و خدمات به مردم نیازمندند که حجم بالایی پول وام بگیرند. بازارهای مالی این امکان را برای بنگاه ها و دولت ها فراهم می سازند که آن ها بتوانند از طریق فروش اوراق بهادار، نیازهای خود را برطرف سازند. سرمایه گذاران نیز از طریق خرید این اوراق بهادار، بازده و رفاه خود را افزایش می دهند. به همین دلیل بررسی چگونگی این بازارها و تأثیرپذیری آن ها از سایر متغیرها و اقتصادها ضرورت دارد. به این منظور، با استفاده از الگوی خود رگرسیونی با وقفه های توزیعی (ardl) و داده های ماهانه تأثیر متغیرهای کلان اقتصادی بر شاخص قیمت سهام را در دوره زمانی 2009-2000 بررسی کردیم و مشخص شد که نقدینگی بیشترین تأثیر مثبت و معنی دار و نرخ بهره واقعی کمترین تأثیر منفی و معنی دار را داشته است. در ادامه از داده های ترکیبی و مدل پانل با اثرات ثابت به بررسی تأثیر بورس اوراق بهادار کشورهای منتخب بر بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از داده های هفتگی در دوره زمانی 2009-2000 پرداختیم و نتایج تخمین نشان داد که در بین بورس های مورد بررسی بورس اوراق بهادار نیویورک بیشترین تأثیر مثبت و معنی دار را بر بورس اوراق بهادار تهران داشته است. و در انتها شوک های وارده از این متغیرها را بر بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از مدل خود رگرسیون برداری (var) و توابع واکنش آنی و تجزیه واریانس بررسی کردیم. مشخص شد که بورس اوراق بهادار نیویورک و دبی و نرخ ارز واقعی ایران بیشترین شوک را بر بورس اوراق بهادار تهران وارد کرده اند. کشورهای مختلف جهان با توجه به نوع تعاملات و پیوندهای خود با اقتصاد جهانی، از بحران مالی اخیر آثار متفاوتی پذیرفته اند. واقعیت آن است که بورس اوراق بهادار تهران در ماه های اول وقوع بحران مالی 2008، کمتر از دیگر بورس های جهان از آثار این بحران متأثر گردید، اما آثار آن بر بخش واقعی اقتصاد مشهود بود که این مسأله سبب کاهش قیمت و کاهش معاملات در بورس گردید. ولی بعد از آن به تدریج با کاهش تأثیر شوک های موقتی، وضعیت بورس کشور رو به بهبود گذاشته است به طوری که طی سال های2010-2009 با رشدی حدود 62 درصد بعد از بورس سریلانکا، در جایگاه دوم شاخص های جهان قرار گرفته است.