عنوان: پیش بینی سیلاب حوضه آبریز قره آقاج با استفاده از فرآیند شبیه سازی بارش _ رواناب توسط مدل wm s

چکیده: سیل به عنوان یکی از مخرب ترین بلایای طبیعی همواره خسارات جانی و مالی فراوانی را به بار آورده است. آگاهی از تناوب و میزان بزرگی این پدیده طبیعی گام اساسی در مهار ، کنترل سیلاب وبرنامه ریزی صحیح جهت استفاده از این منابع ارزشمند می باشد. در حال حاضر مدل های مختلفی به منظور شبیه سازی مراحل تبدیل بارش به رواناب وجود دارد. مدل (watershed modeling system) wms از جمله مدل های جدید و جامع است که با تلفیق امکانات gis و مدلهای هیدرولوژی و هیدرولیکی متنوع توانسته به عنوان ابزاری قدرتمند در زمینه ی مدلسازی و مدیریت حوضه ی آبریز مورد استفاده قرار گیرد. در این مطالعه کاربرد مدل wms در حوضه آبریز قره آقاج واقع در نیمه جنوبی استان فارس مورد بررسی قرار گرفت. بدین ترتیب که پس از تهیه نقشه های توپوگرافی با مقیاس 1/25000 و انجام اصلاحات لازم بر آن در محیط نرم افزار arcgis، مدل ارتفاعی رقومی (dem) با دقت 10 متر ساخته شد.سپس در محیط نرم افزار wmsو به کمک مدل topaz، آبراهه ها و شبکه رودخانه ها ترسیم گردید. بعد از آن با تعیین مکان خروجی ها، مرز حوضه و زیر حوضه ها تعیین و مشخصات فیزیوگرافی منطقه محاسبه گردید. در پایان توسط مدل hec-hms که از جمله مدل های پشتیبانی شونده در wms می باشد، شبیه سازی بارش-رواناب در سطح حوضه انجام و هیدروگراف حاصل پس از واسنجی، مورد ارزیابی قرار گرفت. مراحل واسنجی و ارزیابی مدل با استفاده از 5 رگبار مشاهده ای به همراه سیلاب همزمان آنها انجام شد. نتایج نهایی ارزیابی نشان داد که خطای برآورد دبی اوج و حجم رواناب در خروجی حوضه واقع در تنگ کازرین نسبت به مقادیر مشاهده شده به ترتیب 11و19 درصد می باشد. همچنین میزان خطای مدل در برآورد زمان وقوع د بی اوج در خروجی حوضه 2 ساعت و یا با توجه به مدت زمان از شروع سیلاب 5/12 درصد بوده است. بعد از آن توسط مدل تایید شده ، هیدروگراف سیل برای دوره های بازگشت مختلف و همچنین به ازای حداکثر بارش محتمل و بارش طراحی شبیه سازی شد. نتایج آنالیز حساسیت نشان داد که در تخمین دبی اوج و همچنین حجم سیلاب، حساسیت مدل در برابر تغییرات cn که رابطه مستقیم با رطوبت اولیه خاک دارد نسبت به تغییرات نفوذ اولیه و زمان تأخیر بیشتر است. در تخمین زمان مشاهده دبی اوج نیز عامل مهم وضریب حساس مدل ، زمان تأخیر حوضه گزارش شد.در بررسی شدت سیل خیزی حوضه مشخص گردید که در تشکیل دبی اوج حوضه قره آقاج، در مجموع سهم حوضه میانی بیشتر بوده است ولی چنانچه پتانسیل تولید سیل با توجه به سهم هر متر مربع از سطح زیر حوضه ها در شکل گیری دبی اوج حوضه مورد بررسی قرار گیرد، مشخص می شود که در واحد سطح ،زیرحوضه ی سیمکان برای تولید رواناب مستعدتر است. واژه های کلیدی : مدل wms،مدل hec-hms ، شبیه سازی سیلاب ، واسنجی و ارزیابی مدل ،حوضه آبریز قره آقاج