تعیین صفات گیاهی موثر بر قابلیت رقابتی ارقام لوبیا قرمز (phaseolus vulgaris l.) علیه علف های هرز

چکیده به منظور تعیین صفات گیاهی موثر بر قابلیت رقابتی لوبیا قرمز علیه علف های هرز، پژوهشی در سال 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در3 تکرار اجرا شد. ارقام لوبیا در سه سطح (گلی، صیاد و درخشان) و تراکم کاشت در دو سطح (تراکم بهینه (40 بوته در متر مربع) و بالا تر از بهینه (66 بوته در متر مربع)) به صورت فاکتوریل بعنوان کرت اصلی و کرتهای فرعی شامل کنترل علف های هرز در دو سطح (کنترل و عدم کنترل علف های هرز) بود. در این پژوهش تاثیر تیمارهای مختلف آزمایشی بر شاخص های رشدی، عملکرد، اجزای عملکرد ارقام مختلف لوبیا و تراکم و وزن خشک علف های هرز، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین ارقام لوبیا قرمز از نظر صفات اندازه گیری شده تفاوت معنی داری وجود دارد. در بین ارقام عملکرد رقم گلی 12 درصد بیشتر از رقم درخشان و 10 درصد بیشتر از رقم صیاد بود. در بررسی شاخص های رشدی نشان داد که در بین ارقام، رقم گلی بیشترین ارتفاع، شاخص سطح برگ، ماده خشک تجمعی، سرعت رشد محصول و سرعت رشد نسبی را داشت و افزایش تراکم شاخص سطح برگ، ماده خشک تجمعی و سرعت رشد محصول افزایش مشهودی داد. در بین ارقام، تراکم کل و وزن خشک کل علف های هرز در رقابت با رقم گلی کاهش بیشتری نشان داد. افزایش تراکم کاشت نیز در کاهش تراکم کل و وزن خشک علف های هرز موثر بود. بطور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که قدرت رقابتی ارقام گلی و صیاد (رونده و نیمه رونده) در برابر علف های هرز در مقایسه با رقم درخشان (ایستاده) بیشتر بود.بنابراین در صورت شدید بودن آلودگی مزرعه به علفهای هرز بهتر است از تراکم بالاتر کاشت و ارقام رونده و نیمه رونده لوبیا قرمز جهت کشت استفاده شود. همچنین در صورت کاشت ارقام رونده لوبیا به دلیل توان رقابت بالای این ارقام لزوم استفاده از روش های کنترل شیمیایی کاهش می یابد که یکی از اهداف مدیریت تلفیقی علف های هرز است. کلمات کلیدی : لوبیا، تراکم کاشت، علف های هرز، عملکرد و اجزای عملکرد، شاخص های رشدی و همبستگی.