بررسی تأثیرات اقتصادی-اجتماعی طرح اسکان و تجمیع عشایری (مطالعه موردی:کانون توسعه دشت حسین آباد غیناب)

یکی از برنامه های اصلی دولت برای توسعه زندگی عشایر، اسکان عشایر داوطلب در کانون های برنامه ریزی شده(هدایتی) و خودجوش (حمایتی) است. از آنجا که اسکان عشایر چه بصورت برنامه ریزی شده و چه بصورت خودجوش تغییراتی را در عرصه فضایی، اقتصادی و اجتماعی بر جای می گذارد، ضرورت ارائه ی راهبرها علمی با تکیه بر مطالعات اقتصادی- اجتماعی را بیش از پیش آشکار می سازد. بنابراین این تحقیق در رابطه با اثرات اسکان عشایر به عنوان یک مسئله ی اقتصادی، اجتماعی- انسانی و محیطی در کانون عشایری نازدشت در استان خراسان جنوبی پرداخته شده است. تحقیق حاضر به لحاظ ماهیت و هدف کاربردی می باشد و به لحاظ روش تحقیق موردی و زمینه ای بوده و در نهایت داده های تحقیق مورد توصیف و تحلیل قرار گرفته است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها آماری و تعیین سطوح معنی داری بین متغیر ها از آزمونهای مختلف آماری(t استیودنت و ضریب هبستگی اسپیرمن) استفاده شد. برای ارائه ی راهکارها و تجزیه و تحلیل داده های کیفی از روش سوات (swot) درتحقیق استفاده شد. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد: 1- با ایجاد مشاغل دیگر از جمله زراعت، تعداد دام های عشایری کاهش یافته و در کیفیت مراتع در کل دشت بهبودی حاصل شده است، اما روز به روز از کیفیت مراتع اطراف کانون به دلیل وجود دام مازاد کاسته می شود. 2- در بعد اجتماعی تحولات بیشتری صورت گرفته و در وضعیت آموزش، سواد و بهداشت روند مثبتی ایجاد شده و از دید عشایر منطقه، اسکان موجب بهبودی در تمامی ابعاد زندگی آنها شده است و دلیل آن هم خاتمه دادن به مشقات و دشواریهای عشایر در حین کوچ و افزایش رفاه خانوار می باشد. 3- در بخش اقتصادی هم باید گفت زراعت، باعث افزایش درآمد مستمر خانوارها شده و آرامش خاطر اقتصادی بیشتری برای آنها فراهم ساخته است. میزان استفاده از ابزار و آلات کشاورزی و میزان تولیدات زراعی، به ترتیب بالاترین تاثیر را در وضعیت اقتصادی داشته است. در مقابل، مولفه های تعداد دام اعم ازگوشتی و شیری، میزان زمین زراعی دیم و خرید علوفه ، به ترتیب کمترین نقش را در وضعیت مطلوب اقتصادی ایفا داشته است. به این ترتیب برای رسیدن به اسکان پایدار باید در برنامه ها با توجه به اینکه پس از اسکان میزان هزینه های زندگی عشایر افزایش می یابد، بیش از پیش برای بهبود وضع اقتصادی عشایر تلاش نمود و بعد از اجرای طرح های تجمیع و اسکان، مطالعات در تمامی ابعاد و زمینه ی طرح همچنان ادامه پیدا کند.