نمود عناصر تزئینی معماری در آثار کمال الدین بهزاد و تطبیق آن با آثار معماری همزمان پروژه عملی: به کاربری عناصر تزئینی معماری برگرفته از بخش نظری در طراحی تزئینات مسجد

حضور هنرمندانی چون کمال الدین بهزاد (942-865هـ . ق)، در عرصه ی هنر نگارگری اواخر قرن نهم و اوایل قرن دهم، تحولاتی شگرف را در مکاتب هنری آن زمان ( هرات و در پی آن مکتب تبریز) موجب شد که هم آمیزی معماری با ادبیات فارسی ازدستاوردهای بارز آن بود. علی رغم استفاده ی مکرر بهزاد از بناهای معماری و به ویژه تزیینات وابسته به آن در آثار خود، نگاره های وی اغلب از دیدگاه زیبایی شناختی هنرهای تجسمی مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش، ضمن بیان ارزش های هنری نگاره های کمال الدین بهزاد در حوزه ی معماری و معرفی جنبه های زیبایی شناختی نقوش تزیینی معماری همزمان با آن نگاره ها، به تحلیل ارزش های تأثیر گذار این عناصر تزیینی در آثار بهزاد پرداخته و آن ها را به صورت تطبیقی با نمونه های به کار رفته در بناهای همعصر مقایسه کرده است. به منظور بررسی عناصر تزیینی معماری در نگاره های بهزاد؛ ده نمونه از آثار مرقوم وی که در آن ها معماری نمود بارزتری دارند انتخاب شده که اکثر آن ها مربوط به سال های اوج هنر وی است. به همین دلیل از نگاره های ترسیم شده در دوره ی صفوی که در آن ها آثار کهولت سن بهزاد و یا قلم شاگردانش نسبت به خود او نمود بارزی دارد ، پرهیز شده است. همچنین حدود سی بنای شناخته شده از آن دوران که تصاویری به حد کفایت از آن ها در دسترس بود، برا ی دقت و سهولت در بررسی برگزیده شده است. تحلیل های انجام شده؛ با تفکیک عناصر تزیینی معماری در نگاره ها به سه نوع هندسی، گیاهی، و خط (کتیبه) صورت پذیرفته و پس از سنجش مساحت فضای اختصاص یافته به هریک از این نقوش، با تزیینات مشابه در بناهای واقعی همزمان مقایسه شده است. نتایج این بررسی با اصول زیبایی شناختی هنر معماری و هنر نگار گری مطابقت داشته و حاصل آن دست یابی به چگونگی ارزش آفرینی نقوش تزیینی معماری در آثار کمال الدین بهزاد است. نتیجه ی تحقیق بدین جهت اهمیت می یابد که باب هایی جدید را جهت پژوهش های آتی در هنر نگارگری و تأثیرگذاری سایر هنرها بر این هنر ارزشمند می گشاید. واژگان کلیدی: عناصر تزیینی، معماری، قرن نهم و اوایل قرن دهم هجری، نگارگری، کمال الدین بهزاد