بررسی تحولات معنایی و ساخت اطلاعی ساخت های نشاندار در فرآیند ترجمه از انگلیسی به فارسی

چکیده این نوشته به بررسی تحولاتی می پردازد که در لایه های مختلف معنایی و ساخت اطلاع یک ساخت نشاندار در فرایند ترجمه از انگلیسی به فارسی ممکن است روی دهد. چارچوب نظری این پژوهش را دستور نقشگرای نظام مند هالیدی فراهم ساخته است. منظور از ساخت نشاندار در این پژوهش ساخت های موسوم به آغازگر اسنادی شده، نقش برابر، وارونه و ساخت هایی است که در آنها پیشایندسازی صورت گرفته است. همچنین لایه های معنایی یک پاره گفتار با توجه به فرانقش های سه-گانه دستور نقشگرای هالیدی- فرانقش تجربی، فرانقش میانفردی و فرانقش متنی- تعیین و تحلیل شده است. ساخت اطلاعی پاره گفتارها نیز با توجه به چگونگی جریان یافتن اطلاع نو و کهنه در آنها بررسی شده است. داده های پژوهش از میان حجم انبوهی از داده هایی برگرفته شده است، که از 10 کتاب انگلیسی و متن ترجمه شده آنها به فارسی استخراج شده اند. بدین ترتیب که نخست داده ای از متن انگلیسی استخراج شده است، و سپس برابر ترجمه شده آن در متن فارسی نیز پیدا و استخراج شده است. در گام بعد، پاره گفتارهای انگلیسی و فارسی در چارچوب نظری پژوهش، با در نظر داشتن پرسش ها و فرضیه های پژوهش، تحلیل و بررسی شده است، و تحولات احتمالی که در فرایند ترجمه در هر یک از لایه های معنایی و ساخت اطلاع یک پاره گفتار ترجمه شده ممکن است روی داده باشد نشان داده شده است. در مواردی نیز با توجه به اهداف پژوهش ترجمه /های پیشنهادی نگارنده ارائه و بررسی شده است. در فصل نتیجه گیری، با توجه به بررسی داده ها در فصل پیشین، دوباره پرسش ها و فرضیه های پژوهش مطرح گردیده است و نتایج پژوهش در رابطه با آنها بررسی شده است. این پژوهش نشان می دهد که در هر سه لایه معنایی یک پاره گفتار، و ساخت اطلاعی آن، در فرایند ترجمه از انگلیسی به فارسی ممکن است تحولاتی روی دهد که بسیاری از آنها در صورت آشنایی مترجم با این لایه های معنایی و اطلاعی، و همچنین توجه داشتن به توانایی هایی که آرایش واژگانی آزاد زبان فارسی بدان می دهد، قابل پرهیز هستند. این پژوهش همچنین نشان می دهد که در صورت تحلیل معنای یک پاره گفتار در چارچوب نقشگرایی هالیدی، معنا بسیار ملموس تر، قابل دسترسی تر و سنجش پذیرتر می شود. از این رو، افزون بر آنکه به نظر می رسد بسیاری از نظراتی که درباره تعین ناپذیری معنا وجود دارد قابل تعدیل هستند، به نظر می رسد که توجه به لایه های مختلف معنایی و اطلاعی یک پاره گفتار معیار خوبی است برای ارزش یابی میزان موفقیت یک مترجم در انتقال معنای متن زبان مبداء به متن زبان مقصد . واژگان کلیدی: تحولات معنایی، ترجمه، فرانقش تجربی، فرانقش میانفردی، فرانقش متنی، ساخت اطلاع