اثر آتش سوزی بر برخی خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و میکرومورفولوژی خاکهای جنگلی استان گیلان

بسیاری از خصوصیات فیزیکی، شیمیایی، مینرالوژیکی، بیولوژیکی و میکرومورفولوژیکی خاک می تواند تحت تاثیر آتش سوزی های جنگلی تغییر کند. این اثرات بطور عمده نتیجه ای از شدت سوختن )شامل حداکثر دما و مدت زمان آتش سوزی) است. این مطالعه به بررسی اثر آتش سوزی جنگل بر خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و میکرومورفولوژی خاک، یک ماه پس از آتش سوزی می پردازد. بدین منظور سه منطقه (پیلمبرا، لاکان و سراوان) تحت پوشش pinus taedaانتخاب شد و نمونه ها از سه عمق (3-0، 6-3 و 9-6 سانتی متری) از سطح خاک سوخته و غیرسوخته جمع آوری شد. نتایج این مطالعه نشان داد مقدار رس، تخلخل، پایداری خاکدانه، ماده آلی، نیتروژن و cec بطور معنی داری کاهش یافت. بعلاوه، مقدار شن، جرم مخصوص ظاهری، جرم مخصوص خاکدانه، ph، ec، فسفر قابل دسترس، کاتیون های محلول (به جز سدیم)، پتاسیم قابل تبادل، اشباع بازی و درصد سدیم تبادلی به طور معنی داری در خاک سوخته افزایش یافت. سوختگی، همچنین کاهش معنی داری در آهن عصاره گیری شده با dtpa و پیروفسفات سدیم داشت. نتایج آزمایش زمان نفوذ قطره آب (wdpt)، آبگریزی را در عمق 3-0 سانتی متری خاک سوخته نشان داد و آبگریزی در خاک غیرسوخته مشاهده نشد. احتمالاً این وضعیت به وسیله گرما و تغییر شکل ماده آلی ایجاد شد. مشاهدات میکرومورفولوژی سطح خاک تنها ذرات زغال سوخته و اجزای سوخته قارچی را در مقاطع نازک نشان داد. نتایج پردازش تصویر حفرات خاک در مقاطع نازک نشان داد که تعداد حفرات، درصد کل منافذ، حفرات کشیده (با درجه مدور بودن 2/0- 0) و بُعد فراکتال منافذ خاک (dmp) به طور معنی داری در خاک سوخته کاهش یافت و منافذ با قطر معادل حفره 50-10 میکرومتر، حفرات منظم (با درجه مدور بودن 1- 5/0) و بُعد فراکتال توده خاک (dms) به طور معنی داری افزایش یافت. بطور کلی، نتایج این مطالعه نشان داد که اثر آتش سوزی بر خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و میکرومورفولوژیکی خاک، اساساً محدود به افق سطحی خاک بود.