بررسی وضعیت بیماری هاری حیوانات اهلی و برخی عوامل موثر بر آن در استان آذربایجان شرقی طی سال های 1384-1389

بیماری هاری یک بیماری ویروسی کشنده بوده که انسان و تمام حیوانات خونگرم را درگیر می کند. روند روبه افزایش جمعیت سگ های ولگرد و آمار روبه گسترش موارد حیوان گزیدگی و پراکندگی هاری در بسیاری از استان های کشور، لزوم توجه بیشتر به کنترل بیماری و پژوهش در جنبه های مختلف آن را گوشزد می کند. استان آذربایجان شرقی جزء استان هایی بوده که توزیع آلودگی هاری در آن شدید می باشد. علاوه بر این خشکسالی های به وجود آمده در دهه اخیر، روند رو به افزایش هاری در جمعیت های دامی کشور و استان و همچنین انجام مطالعات در برخی استان های دیگر کشور از جمله استان کرمان، استان های حاشیه ی خزر، ایلام وتهران انگیزه اجرای پژوهش حاضر را در استان آذربایجان شرقی ایجاد نموده است. در این مطالعه طی دوره ی زمانی 1384 الی 1389 تمام دام های ثبت شده مشکوک به هاری و تائید شده به آن با روش تشخیص سرولوژی if) ) که توسط اداره ی کل دامپزشکی استان آذربایجان شرقی مورد آزمایش قرار گرفته اند بررسی و ضمن ثبت نتایج مثبت دام های مشکوک از نظر ابتلاء به هاری به عنوان متغییر وابسته، سایر داده ها نظیر گون? دام، نشانه های بالینی، سن، شهرستان، فصل، میزان بارندگی، دما، رطوبت نسبی و ارتفاع از سطح دریا به عنوان متغیرهای مستقل جمع آوری و پس از ورود به نرم افزارspss به روش های آماری مورد ارزیابی قرار گرفتند. در موارد ثبت شده در کل 5 سال، 134 دام مشکوک به هاری با نشانه های موجود یا تلف شده به دفاتر دامپزشکی استان مراجعه شده بود که در آزمایش if نیز 106مورد از آن ها مثبت بودند. در 5 سال بررسی شده بیشترین موارد ارجاع داده شده مربوط به سال 88(35مورد) و کمترین آن ها مربوط به سال89(10مورد) بودند. در آنالیز های انجام گرفته بیشترین موارد درگیری در کل 5 سال به ترتیب در سگ و گاو و گوسفند دیده می شود. میزان درگیری به جنس دام مبتلا بستگی نداشت و بیشترین موارد ارجاء داده شده از شهرستان سراب( 43 مورد) و بستان آباد(20 مورد) و کمترین موارد مربوط به مرند، جلفا و مراغه( هر کدام یک مورد) بود. بیشترین درگیری در فصل تابستان و کمترین درگیری در فصل زمستان دیده می شود. طی آنالیز های انجام گرفته ارتباط معنی داری بین ارتفاع از سطح دریا و دما و رطوبت نسبی و میزان بارندگی با درگیری به هاری وجود ندارد (0.05p>). یکی از مشکلات اساسی در ارتباط با پیشگیری و کنترل بیماری عدم وجود سیستم مراقبت و گزارش دهی منظم و منسجم است. این مشکل منجر به فقدان اطلاعات کافی، صحیح و به موقع در این زمینه شده است لذا باید بستر و زمینه مشارکت و همکاری مردم فراهم شده و سطح آگاهی جامعه افزایش یابد. همچنین بایستی به برنامه های واکسیناسیون سالانه ی سگ ها و معدوم سازی سگهای ولگرد نیز توجه خاص شود.