بررسی اثرهای ژنتیکی با استفاده از تلاقی لاین× تستر در آفتابگردان و اثر متقابل آن ها با سال

بررسی ترکیب پذیری عمومی و خصوصی لاین ها به منظور استفاده از آن ها به عنوان والدین در ایجاد جمعیت و یا واریته های هیبرید جدید ضروری است. افزون بر این، بـرآورد وراثت صفات می تواند در تصمیم گیری برای تعیین روش های اصلاحی مناسب و پیش بینی میزان پیشبرد ژنتیکی ناشی از گزینش برای این صفات کمک نماید. بنابراین، به منظور بررسی ترکیب پذیری عمومی و خصوصی، اثرهای ژنی و اثر متقابل آن ها با سال در آفتابگردان، پنج لاین نر عقیم و چهار تستر بازگرداننده باروری به صورت لاین × تستر تلاقی داده شده اند. هیبریدهای حاصل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال های 1388 و 1389 در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی مورد بررسی قرار گرفتند. بر اساس نتایج حاصل، ارتفاع بوته، قطر طبق، تعداد دانه های پوک در هر طبق، تاریخ شروع گلدهی، قطر ساقه و وزن هزار دانه تحت کنترل اثرهای افزایشی بودند. در حالی که با توجه به بالا بودن درجه غالبیت برای تاریخ پایان گلدهی اثرهای فوق غالبیت نقش موثری داشتند. عملکرد دانه با پوسته و زمان رسیدگی تحت تاثیر هر دو نوع اثر افزایشی و غالبیت بود. در مورد صفات عملکرد روغن، وزن خشک طبق، وزن دانه-های هر طبق و عملکرد دانه اثرهای افزایشی برای لاین ها و اثرهای غالبیت برای تسترها وجود داشت. در حالی که برای درصد روغن و تعداد دانه های هر طبق اثر غالبیت در لاین ها و اثرهای افزایشی و غالبیت در تسترها مشاهده شد. از نظر عملکرد دانه و روغن لاین های نر عقیم 344، 52 و 148 و تسترهای r50، r26 و r23 از ترکیب پذیری عمومی بهتری برخوردار بودند. ترکیبات -r50 × 222 و r25 × 148 به ترتیب از نظر عملکرد دانه و روغن بالاترین ترکیب پذیری خصوصی را داشتند