بررسی فن معارضه در شعر عربی

فن معارضه به نوعی سرایش شعر یا نگارش نثر اطلاق می شود که در آن شاعر یا نویسنده به خاطر اعجاب یا رد و انکار یا شوخی و بذله گویی، به پیروی قصیده ای یا متنی می پردازد و در این تقلید از موضوع، وزن، قافیه و حرکت روی قصیده قبلی،- و اگر نثر باشد- از موضوع و رویکرد متن قبلی، تبعیت می کند. این فن- که بیشتر در شعر صورت می گیرد- از دوره جاهلی تا زمان حال در ادبیات عربی وجود داشته امّا دوره مملوکی زمان شکوفایی این فن در ادبیات عربی است. معارضه در ادبیات عربی، پیامدهایی چون تجدید در اشعار قدیمی و جمود و خشکی استعدادهای شاعران به جا گذاشته است. اگر چه معارضات شعری در ادبیات عربی دامنه گسترده ای یافته و قصاید بسیاری مورد معارضه قرار گرفته است، امّا در این میان، برخی از چکامه ها همچون برده بوصیری و کعب بن زهیر، مقصوره ابن درید و «یا لیل الصبّ» حصری، بیش از دیگر اشعار عربی مورد معارضه قرار گرفته اند.