توصیف و تحلیل صورت و درون مایه های دوبیتی های محلّی تربت حیدریّه و بیرجند

یکی از انواع شعر عامیانه در زبان فارسی دوبیتی محلّی است که غالباً به لهجه یا گویشی خاص سروده شده و بیشتر در میان روستاییان رواج دارد. تحلیل و بررسی این سروده ها کلید فهم بخشی از فرهنگ و هنر عامّه است که خود زیر بنای فرهنگ رسمی به شمار می آید. در این پژوهش با توصیف و تحلیل ویژگی های هنری و درون مایه های اصلی شماری از دوبیتی های محلّی تربت حیدریّه و بیرجند تفاوت های شکلی و محتوایی این سروده ها با شعر رسمی نشان داده شده و از این راه زمینه برای معرّفی ذوقیّات و شیوه ی زندگی روستاییان این مناطق فراهم شده است. در فصل نخست کلّیّاتی پیرامون تعریف و پیشینه ی قالب دوبیتی و اهمّیّت و جایگاه آن در مطالعات فرهنگی و پاره ای ویژگی های عمومی این گونه ی شعر آورده شده است. فصل دوم به توصیف عناصر شعری دوبیتی های مناطق مورد نظر اختصاص دارد. در فصل پایانی نیز درون مایه های اصلی این سروده ها مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. از مجموع بررسی های این پژوهش چنین بر می آید که این سروده ها هم به حیث صورت و عناصر شعری و هم به حیث محتوی تفاوت های بنیادی با شعر رسمی دارد و بخشی از ذهنیّات، شیوه ی زندگی و ذوقیّات هنری روستاییان این دو منطقه در این اشعار تجلی یافته است.