نشانگرهای نگرشی در ترجمه چکیده‎ پایان‎نامه‎های کارشناسی ارشد و دکترا

در گذشته بر این مساله تاکید می‎شد که نوشته‎های دانشگاهی باید تا حد امکان عینی و غیرشخصی باشند. با این وجود، پژوهش‎های اخیر در زمینه جایگاه، فراگفتمان، ارزیابی و... نشان داده‎اند که نوشته‎های دانشگاهی و علمی نیز میزان متغیری فاعلیت برای برقراری ارتباط با خواننده و نیز پیش‎برد بحث‎ها دارند. این میزان فاعلیت که در ایجاد فضایی برای ارائه نظرات جدید و افزودن به علم موجود نیز مشاهده می‎شود در رشته‎های مختلف متفاوت است.پژوهش حاضر نظریه ارزیابی (appraisal) از مارتین و وایت (2005) را که حاصل کار ترکیبی گروهی از پژوهشگران مکتب زبان‎شناسی نقش‎گرای نظام‎مند در استرالیاست به کار گرفته است و به مطالعه زیرشاخه نگرش آن پرداخته است. این پژوهش برآن بوده است که به‎کارگیری ابزارهای زبانی نگرشی آشکار را در چکیده‎های علوم انسانی و علوم طبیعی بررسی کند و تفاوت بسامد و انواع نشانگرهای نگرشی را تحیلل کند و تغییرات این نشانگرها را در ترجمه ارزیابی کند.در این پژوهش نظریه «ارزیابی» مارتین و وایت (2005) بر پیکره دوزبانه‎ای از چکیده‎های کارشناسی ارشد و دکترا در رشته‎های علوم انسانی و علوم طبیعی اعمال شد (جمعاً 200 چکیده) و جدول داده‎ای شامل تمامی نمونه‎های نشانگرهای نگرشی، انواع آن‎ها، ترجمه این نشانگرها و تغییرات ترجمه تشکیل شد. همچنین ابزارهای درجه‎بندی نشانگرهای نگرشی آشکار نیز گرد‎آوری شدند. سپس یک دسته‎بندی پساپژوهشی از تغییرات نشانگرها در ترجمه تشکیل گردید و تحیلل کیفی و کمی بر نتایج صورت گرفت. نتایج بین رشته‎ها، مقاطع و زبان‎ها بررسی شد.یافته‎های تحقیق نشان دادند که رشته‎های علوم انسانی بسیار بیشتر از علوم طبیعی از نشانگر‎های نگرشی در متون خود بهره بردند در حالی که در علوم طبیعی، نگرش بیشتر درجه‎بندی شده بودهمچنین نتایج نشان دادند که نگرش نویسنده در رشته‎های علوم انسانی در فرآیند ترجمه تغییرات بسیاری بیشتری را متحمل شده بودند. . بین مقطع تحصیلی و میزان نگرشی بودن متون رابطه ‎معناداریای یافت نشد.ث. نتیجه گیری تحقیق متون دانشگاهی، با وجود تاکید بر عینیت و غیرشخصی بودن، نیاز دارند که میزان فاعلیت متناسب با رشته خود داشته باشند، که این مسئله در علوم انسانی بسیار آشکارتر است. تغییرات بسیار زیاد نگرش در فرآیند ترجمه نشان داد که دانشجویان در ترجمه چکیده‎ها از نظر مهارت زبانی مقصد مشکل داشتند و نیز نظارت کافی بر ترجمه چکیده‎ها در محیط دانشگاهی ایران وجود ندارد. این پژوهش بار دیگر بر اهمیت آشنایی دانشجویان با ابزارهای فرازبانی تاکید نمود.