الگوسازی سری های زمانی برای پیش بینی مصرف و قیمت گندم در ایران

پیش بینی رفتار متغیرهای اقتصادی یکی از الزامات برنامه ریزی برای آینده است، که اغلب با استفاده از تکنیک های سری زمانی انجام می شود. اما انتخاب نوع الگوی سری زمانی بر دقت پیش بینی اثر گذار است. در این تحقیق، ضمن تصریح و انتخاب الگوی مناسب و با به کارگیری داده های سالانه 1353 تا 1389، اقدام به پیش بینی مصرف و قیمت گندم در ایران طی سال های 1395-1390 نمودیم. پژوهش حاضر، میزان مصرف سرانه گندم تا سال 1395 با استفاده از الگوهای سری زمانی vecm وarima ، پیش بینی شد. برای مقایسه قدرت پیش بینی الگوهای مورد نظر از معیارهای میانگین قدرمطلق خطا (mae)، درصد قدر مطلق میانگین خطا (mape) و ریشه میانگین مجذور خطای پیش بینی (rmse) استفاده شد. نتایج نشان داد که الگویarima با میزان خطای 05/3 درصد، مناسب ترین پیش بینی را برای مصرف سرانه گندم دارد. بر اساس پیش بینی مصرف سرانه تا سال 1395 روند کاهشی خواهد داشت و به میزان 04/138 کیلوگرم خواهد رسید. برای پیش بینی قیمت گندم از الگوهای خود توضیح (ar)، میانگین متحرک (ma)، خود توضیح هم انباشتگی میانگین متحرک (arima) و خود توضیح ناهمسانی شرطی (arch) استفاده شد. بر اساس معیار حداقل خطای پیش بینی از میان الگوهای مورد استفاده، الگوی arima در مقایسه با سایر الگوها خطای کمتری داشت. بر این اساس، پیش بینی شد که قیمت گندم تا سال 1395 روند افزایشی خواهد داشت و به 4499257 ریال به ازای هر تن خواهد رسید. پیش بینی قیمت و مصرف گندم در ایران می تواند به دولت و وزارت جهاد کشاورزی جهت اتخاذ سیاست های مناسب به منظور افزایش تولید این محصول برای تأمین نیاز داخل و کاهش واردات کمک زیادی کند