تأثیر اعتقاد به معاد در اخلاق اسلامی

در میان عقاید و باورهای مذهبی، إعتقاد به معاد و روز رستاخیز از نافذترین و موثرترین باورها در جهت دادن به رفتار و منش آدمی بوده و است. این باور در اخلاق اسلامی نیز از جایگاه خاصی برخوردار است. همواره عرفاء و علمای اخلاق در تعلیم و تربیت، با نگاه آخرت گرایی به این امر می پرداختند. بررسی تأثیر معادباوری در رفتارهای انسان منوط به مطالعه رابطه جهان بینی و ایدئولوژی است. در این میان دو نظریه وجود دارد. برخی قایل به زایش مستقیم ایدئولوژی از جهان بینی شدند و گفته اند هر جهان بینی ای بدون دخالت هیچ ضمیمه‏ای، ایدئولوژی خاصی را در بطن خود می پروراند و بعضی دیگر قایل به گسست میان جهان بینی و ایدئولوژی شده و هیچ گونه پیوندی بین ایدئولوژی و جهان‏بینی را قبول ندارند. این پژوهش، ابتداء با نقد و بررسی نظریه «هیوم» رابطه جهان بینی و ایدئولوژی را در منابع اسلامی تبیین می نماید و سپس مهمترین راهبردهای تکامل ایدئولوژی را مورد بررسی قرار می دهد. هرچند باور به معاد تأثیرات فراوانی در اخلاق انسان می گذارد ولی این پژوهش سعی دارد تا به مهمترین مصادیق اخلاق فردی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی در منابع اسلامی اشاره کند.