بررسی اثر متقابل شوری، باکتری bacillus subtilis و glomus mosseae بر بوته میری پیتیومی خیار

خیار یکی از مهم ترین محصولات جالیزی ایران است که جزو گیاهان نیمه حساس به شوری طبقه بندی می شود. در سال های اخیر به علت تغییر شرایط آب و هوایی و با به وجود آمدن محدودیت در منابع آبی و کاهش کیفیت آن، برای تولید روز افزون و خارج از فصل خیار، بیشتر توجه ها به سمت کشت های گلخانه ای معطوف گردیده است. آفات و عوامل بیماری زا از جمله، بوته میری گیاهان جالیزی، مهمترین عوامل محدود کننده کشت این محصول بوده و منجر به کاهش عملکرد در گلخانه ها می شوند. مبارزه بیولوژیک با توجه به مزایایی که نسبت به سایر روش های مبارزه با این بیماری دارد، بهترین روش مبارزه با بیماری در گلخانه است. در این تحقیق ابتدا بوته های مشکوک آلوده به پیتیوم از گلخانه های کشت تجاری خیار جمع آوری گردید، پس از جداسازی و شناسایی مورفولوژیکی گونه های قارچ پیتیوم، شناسایی مولکولی با پرایمر اختصاصی برای گونه ی غالب انجام شد. در مرحله بعد اثرات آنتاگونیستی trichoderma virense و جدایه هایی از گونه ی bacillus subtilis روی قارچ pythium aphanidermatum در آزمایشگاه به روش کشت متقابل بررسی گردید. در شرایط گلخانه اثرات بازدارندگی این جدایه ها به همراه قارچ ریشه glomus mosseae و همچنین اثر متقابل شوری با قارچ ریشه glomus mosseae و جدایه های b3e و bsp2 از گونه ی bacillus subtilis بر بوته میری پیتیومی ارزیابی شد. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تجزیه واریانس داده های بدست آمده با استفاده از نرم افزار sas انجام شد و مقایسه میانگین صفات با استفاده از آزمون lsd در سطح احتمال 5% صورت گرفت. در نهایت مشخص شد که شدت آلودگی گیاهچه ها در تیمارهای دارای trichoderma virense 31 درصد ، در تیمار بذر جدایه های b3e و bsp2 به ترتیب 45 و 41 درصد، در کاربرد خاک جدایه های b3e و bsp2 به ترتیب 46 و 42 بود. همچنین با کلونیزه شدن ریشه های گیاهچه ها با قارچ ریشه شدت آلودگی به 28 درصد رسید؛ در حالیکه در گیاه شاهد آلوده به پیتیوم شدت آلودگی 56 درصد بود. با بررسی اثر متقابل شوری با قارچ ریشه glomus mosseae و جدایه های b3e و bsp2 از گونه ی bacillus subtilis مشخص شد که جدایه های باکتریایی در شرایط تنش شوری تأثیر چندانی در کاهش شدت آلودگی نداشتند اما کلونیزه شدن ریشه ها با قارچ ریشه glomus mosseae در سطوح شوری 2، 4 و dsm-1 8 باعث کاهش معنی داری در شدت آلودگی شدند.