تجزیه و تحلیل پراکنش مکانی غلظت قابل جذب عناصر آهن، روی، منگنز، مس و غلظت کل کادمیوم و سرب در خاک های سطحی دشت شهرکرد به کمک فناوری زمین آمار و سامانه های اطلاعات جغرافیایی

منبع اولیه تغذیه انسان از گیاهان است، که مواد غذایی خود را از گیاهان دریافت می دارند. از آن جا که خاک های کشاورزی تأثیر مستقیم و غیرمستقیم بر سلامت عمومی دارند، داشتن اطلاعات از تجمع و تغییرپذیری مکانی عناصر سنگین در آنها، از اهمیت خاصی برخوردار است. مطالعه تغییرات مکانی فلزات سنگین و منشأ آنها در خاک، به منظور مدیریت کشاورزی دقیق و جلوگیری از آلودگی خاک و محصولات کشاورزی امری ضروری به نظر می رسد. این تحقیق با هدف بررسی تغییرات مکانی و پهنه بندی غلظت قابل جذب عناصر آهن، روی، منگنز و مس و غلظت کل سرب و کادمیوم موجود در خاک های سطحی دشت شهرکرد و ارزیابی خطر آلودگی خاک های منطقه به این عناصر انجام شد. 120 نمونه خاک سطحی مرکب به طور تصادفی از منطقه مورد مطالعه برداشت شد. غلظت های کل کادمیوم و سرب نمونه ها، به روش هضم در اسیدنیتریک و غلظت های قابل جذب آهن، منگنز، روی و مس به روش عصاره گیری با dtpa به وسیله دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد. بافت، ماده آلی، ph و فسفر قابل جذب نمونه ها نیز طبق روش های استاندارد آزمایشگاهی اندازه گیری شدند. تجزیه و تحلیل آماری داده ها نشان داد میانگین غلظت قابل جذب آهن و سرب کل از مقادیر بحرانی آنها کمتر، در صورتی که میانگین غلظت منگنز، روی و مس قابل-جذب و کادمیوم کل بیش از حد بحرانی آنها در خاک بود. از بین خصوصیات اندازه گیری شده ماده آلی با غلظت قابل جذب روی، مس و منگنز، ph با منگنز قابل جذب و درصد سیلت و شن با سرب کل هم بستگی معنی دار نشان دادند. تجزیه و تحلیل زمین آماری نشان داد تغییرپذیری کادمیوم کل ناهمسان گرد می باشد. از بین متغیرهای مورد مطالعه رس وابستگی مکانی ضعیف، کادمیوم وابستگی مکانی قوی و سایر متغیرها وابستگی مکانی متوسط نشان دادند. نقشه های کریجینگ و خطای تخمین، نشان-دهنده قابلیت بسیار خوب تخمین گر کریجینگ برای پهنه بندی غلظت عناصر سنگین، ماده آلی و ph بود.این نقشه ها کمبود آهن قابل جذب در اراضی کشاورزی و غلظت های بالاتر از حد بحرانی مس، منگنز، روی و کادمیوم را در منطقه نشان دادند.