تحلیل ابزارها و روش های ممنوعه در جنگ از منظر اسلام و حقوق بین الملل بشردوستانه

جنگ ارمغان شوم حیات بشری است که برخی دولت ها با هدف برتری جویی و توسعه طلبی و اغراض مادی آن را بر دیگران تحمیل نمودند. آنان بدون هیچ گونه محدویتی از هرگونه وسایل و شیوه های جنگی برای چیره شدن بر طرف مقابل استفاده می کردند. این ابزار و آلات جنگی نه تنها درد و رنج بیهوده بر رزمندگان وارد می ساخت، بلکه قادر به تشخیص هدف نظامی از غیرنظامی نبود، به همین لحاظ کشتار وسیع و مخربی ایجاد می کرد. در این راستا بسیاری از فرهنگ ها و تمدن ها، مکاتب و متفکرین در طول تاریخ تلاش نموده اند با قبول این مساله که نمی توان تضمینات کافی برای پیشگیری از جنگ عرضه کرد، حداقل با وضع قواعد و مقرراتی بتوانند اقدامات غیرانسانی در جنگ را از طریق نامحدود نبودن اختیار دولت ها در کاربرد هرگونه ابزار و روش های جنگی، کاهش داده و یا پیشگیری نمایند. ثمر? این کوشش ها تدوین کنوانسیون های لاهه(1907)، ژنو(1949) و پروتکل های الحاقی 1977 آن هم در دهه های پایانی قرن بیستم می باشد. اما در آن عصری که جنگ و نیز استفاده از هرگونه وسایل و روش در جنگ، در اقصی نقاط مختلف جهان امری عادی بود، اسلام با تاکید بر اصالت بر صلح و همکاری متقابل نیکوکارانه در روابط با دیگران، در صورت وقوع جنگ، ضمن ضروری دانستن دفاع در برابر متجاوز، قواعد و مقررات بشردوستانه ای را برای پیشگیری از هرگونه خشونت و اقدامات غیر انسانی در منازعه به ویژه در حوزه تسلیحات وضع کرد. بدین صورت که رزمنده مسلمان را در حق انتخاب هرگونه سلاح محدود نموده و او را از به کار بردن آن دسته از ابزارهای جنگی که درد و رنج بیهوده ایجاد می کرد و قادر به تشخیص هدف نظامی از غیرنظامی نبود، ممنوع ساخت. تحقیق حاضر که از نظر هدف، تحقیقی بنیادی- نظری است و از نظر ماهیت و روش، از نوع تحلیل محتوا است، موضوع ابزارها و روش های ممنوعه در جنگ را از نظر فقه اسلام و حقوق بین المللی بشردوستانه بررسی نموده، و این نتیجه را به دست آورد که اسلام بسیار مترقی تر و وسیع تر از حقوق بین الملل بشردوستانه بر ممنوعیت کاربرد پاره ای از ابزارها و روش ها در جنگ تاکید کرده است.