جذب فلزات سنگین و همزیستی میکوریزایی گیاه صبرزرد (aloe vera) در اقلیم خشک و سرد

آلودگی ناشی از حضور فلزات سنگین در هوا، آب و خاک یکی از مشکلات مهم اکولوژیک در سطح جهان است. فلزات سنگین عموماً در غلظت های خیلی کم منجر به اختلال در فعالیت های متابولیکی گیاهان می گردند. نتایج مطالعات بر روی گیاه آلوئه ورا نشان داده است که آلوئه ورا توانایی جذب مقادیر زیادی از فلزات سنگین از جمله fe,al,zn,mn,cu :و v را دارد و از این حیث، می تواند در پالایش خاک، مورد استفاده قرار گیرد. نتایج مطالعات نشان داده که قارچ های میکوریزی (vam) اثر مثبت و معنی داری بر رشد و نمو و میزان ژل برگ های آلوئه ورا دارند. در این تحقیق قابلیت جذب فلزات سنگین و همچنین اثر همزیستی میکوریزایی گیاه آلوئه ورا در سه سن رویشی یک ماهه، سه ماهه و شش ماهه در دو منطقه منتخب گله دار (مبدأ) و رفسنجان (مقصد) در شرایط مزرعه مورد بررسی قرار گرفت. نمونه برداری با طرح تصادفی در 12 پلات 2×2 مترمربع از خاک، ریشه ها و برگ گیاهان در پاییز سال 1390 در 4 تکرار برای هر گروه سنی به عمل آمد. نمونه ها بسته بندی، کدگذاری و برای انجام تحقیقات بیشتر به آزمایشگاه منتقل شد. آنالیز نمونه های خاک به روش xrf و نمونه های گیاهی به روش جذب اتمی به منظور تعیین محتویات فلزات سنگین صورت گرفت. اسپورهای قارچ های میکوریزایی برای هر نمونه خاک شمارش گردید. از ریشه گیاهان برش های طولی و عرضی تهیه، رنگ آمیزی و مورد بررسی میکروسکوپی قرار گرفت. برای تعیین درصد آلودگی میکوریزایی از روش gride line intersect استفاده شد. اطلاعات حاصل مورد آنالیز آماری توسط نرم افزار spss 19 قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که گیاه آلوئه ورا قابلیت جذب فلزات سنگین را دارد. ریشه های گیاه، همزیست با قارچ های میکوریزی (vam) هستند که با افزایش سن گیاه درصد همزیستی افزایش می یابد. میزان جذب فلزات سنگین توسط گیاهان رابطه مستقیمی با خواص فیزیکی و شیمیایی خاک و همزیستی گیاه با قارچ های میکوریزایی دارد . بطوری که، گیاهانی که درخاک رفسنجان (مقصد) رشد کرده بودند، به دلیل میزان بیشتری از فلزات سنگین در خاک در مقایسه با گیاهان منطقه گله دار دارای بیوماس کمتری بودند. نتایج حاصل نشان داد که گیاه آلوئه ورا قابلیت جذب فلزات سنگینی نظیر al>fe>mn>cu>pb>zn را دارد. نتایج نشان می دهد که از گیاه آلوئه ورا می توان در پالایش خاک های آلوده به فلزات سنگین استفاده کرد از طرفی، استفاده مستقیم از این گیاه در صنایع مختلف غذایی، آرایشی و بهداشتی و دارویی ممکن است انسان را با مشکلات سلامتی مواجه کند با این حال قارچ های میکوریزایی می توانند انتقال فلزات سنگین از ریشه به برگ های این گیاه را کاهش دهند.