تحلیل سبک شناختی اشعار سلمان هراتی

چکیده یکی از دانش هایی که امروزه در قلمرو زبان و ادبیات چون دیگر حو زه های ادبی و هنری اهمیت و استقلال یافته سبک شناسی است. سبک شناسی توصیف و تحلیل انواع صورت های زبانی در کاربردهای عملی زبان است. مفاهیم سبک و تنوع سبکی در زبان مبتنی بر این فرض کلی است که درون نظام زبان محتوایی واحد را می توان در بیش از یک صورت زبانی رمزگذاری کرد. سبک در زبان صرفاً نمایی روبنایی نیست، بلکه برعکس بخش اساسی از معنای رسانده شده توسط نویسنده را تشکیل می دهد. سبک شناسی برای بررسی همه ی انواع متون کاربرد دارد. امّا بررسی متون ادبی یکی از مهم ترین زمینه های سبک شناسی است. سبک شناسی از میان گونه های کاربرد زبان، بیش از همه به زبان در ادبیات توجه نشان می دهد و بخش عمده-ی پژوهش ها در این شاخه ی مطالعاتی بر شناسایی سبک های ادبی، زبان شخصی و فردیتِ خلّاق مولّف متمرکز است. این تمرکز از آن روست که هنر ( در بحث ما ادبیات ) مجال گسترده و شایسته ای برای تبلور فردیت فراهم می سازد؛ هنر در ماندگارترین صورتش قلمرو خلاقیت فردی و زمینه ی ظهور فردیت است. از این‏رو، طبیعی است که گوناگونی‏ سبک در هنر و به ویژه در ادبیات بیش از دیگر زمینه‏های زندگی آدمی باشد. سبک‏شناسی، موفّق‏ترین عملکرد خود را در قلمرو سبک‏های فردی تجربه می‏کند و دقیق‏ترین اطلّاعات مربوط به مولّف و فردیت، عقیده، ذهنیت، احساسات، عواطف و باورهای او را در اختیار پژوهشگران نقد ادبی، تاریخ ادبیات، روان‏شناسی و جامعه‏شناسی قرار می‏دهد . در این پژوهش برآنیم تا سبک سلمان هراتی را مورد بررسی قرار دهیم . سلمان هراتی(1365-1338) یکی از شاعران متعهد صاحب سبک معاصر در حوزه ی ادبیات انقلاب اسلامی و پایداری است. او توانست با اتکا به استعداد و یافته های ادبی و بینش و باور اعتقادی خویش در شاخه ای از شعر انقلابی، ایدئولوژیک و اعتقادی قابلیت قابل ملاحظه ی خود را به اثبات رساند. شعرش ، شعری زلال و یکدست و در عین حال صادقانه و صمیمی است. زبان شعر او زبان شعر انقلاب است ، ساده و بی آلایش. سلمان را می توان از تأثیرگذارترین شاعران در حوزه ی زبان این دوره دانست. نگارنده با بررسی هایی که در اشعار سلمان هراتی داشت به این نتیجه رسید که از نظر زبان و اندیشه وی به ابتکاراتی دست یازیده است که ویژه ی خود اوست و در واقع به نوعی سبک شخصی در سروده هایش رسیده است. همین نکته نگارنده را برآن داشت تا اشعارش را از منظر سبک شناختی مورد بحث و بررسی قرار دهد. واژگان کلیدی : تحلیل سبک شناختی، سطح زبانی، سطح ادبی، سطح فکری، اشعار سلمان هراتی.