بررسی کارایی هورمون های القایی تکثیر بر خصوصیات کمی و کیفی اسپرم ماهی schizothorax zarudnyi

چکیده: ماهی سفیدک سیستان متعلق به خانواده کپورماهیان و بومی حوضه سیستان در ایران می باشد. به دنبال خشکسالی های متوالی در منطقه سیستان و خشک شدن تالاب هامون و در نتیجه از بین رفتن زیستگاه و زمینه تکثیر طبیعی این ماهی و ورود گونه های غیربومی، احتمال خطر انقراض نسل آن افزایش یافته است. به منظور دستیابی به گامت نر باکیفیت، کارآیی هورمونهای القایی تکثیر (ovaprim، hcgو عصاره هیپوفیز) بر کمیت و کیفیت اسپرم ماهی سفیدک سیستان بررسی شد. به همین منظور تعداد 20 مولد نر با میانگین وزنی92/77±70/784 گرم از بین ماهیان مستعد برای تکثیر که در استخرهای مولدین مرکز تکثیر و بازسازی ذخایر ماهی بومی زهک نگهداری میشدند، انتخاب و بطور تصادفی در 4 گروه تیماری شامل هیپوفیز (mg/kg 2/0)، اواپریم ( ml/kg 3/0)، hcg (iu/kg400) و محلول کلرید سدیم ( ml/kg 3/0) به عنوان شاهد تقسیم شدند. نتایج نشان داد که طول دوره تحرک اسپرم، درصد اسپرم های متحرک، میانگین حجم منی،ph ، درصد اسپرماتوکریت و تراکم اسپرم در بین تیمارهای مختلف تفاوت معنی داری دارد (05/0>p) به گونه ای که بالاترین درصد اسپرم های متحرک و طول دوره تحرک در تیمار اواپریم (به ترتیب34/2±83/81 و 76/1±68/57) بدست آمد. بیشترین میزان حجم منی،اسپرماتوکریت و تراکم در تیمار هیپوفیز (به ترتیب44/5±50/13 ، 51/6±55/43 و109×05/0±109×92/0) و بالاترین phدر تیمار هیپوفیز و اواپریم (به ترتیب07/0±00/8 و 09/0± 97/7) ثبت شد. همچنین نتایج نشان داد که غلظت یون سدیم، پتاسیم، گلوکز و کلسترول در بین تیمارهای مختلف تفاوت معنی داری دارد (05/0>p) به گونه ای که بالاترین غلظت یون سدیم، پتاسیم، گلوکز و کلسترول در تیمار اواپریم (به ترتیب 14/3±10/91، 43/3± 00/78 میلی مول در لیتر و 03/0± 043/0، 03/0±073/0 میلی گرم در دسی لیتر) وجود داشت. همچنین بین غلظت یون کلسیم در تیمارهای مختلف اختلاف معنی داری مشاهده شد (05/0>p) به طوریکه بیشترین غلظت یون کلسیم درتیمارهای اواپریم و هیپوفیز (به ترتیب 99/0±46/7 و 51/0±17/7 میلی مول در لیتر) ثبت شد. طبق نتایج این تحقیق اختلاف معنی داری در غلظت یون منیزیم در بین تیمارهای مختلف مشاهده نشد (05/0<p). همچنین نتایج مشخص نمود که هورمون اواپریم و هیپوفیز نسبت به hcg تاثیر بیشتری بر روی پارامترهای اسپرم شناختی ماهی شیزوتوراکس زارودنی دارد. کلمات کلیدی: شیزوتوراکس زارودنی، اواپریم، hcg، هیپوفیز، پارامترهای اسپرم شناختی، سیستان.