تبیین جایگاه سفرهای استانی هیأت دولت در نظام برنامه ریزی کشور

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش و جایگاه سفرهای استانی هیأت دولت در نظام برنامه ریزی کشور است. این تحقیق، از نوع کاربردی بوده و به روش تحلیلی-توصیفی انجام شده است. به منظور گردآوری داده های مورد نیاز از منابع کتابخانه ای، انجام مصاحبه با صاحب نظران و مشاهدات مستقیم بهره گرفته شده است. با هدف بررسی بستر شکل گیری سفرهای استانی، ابتدا رویدادهای نظام برنامه ریزی کشور از زمان شکل گیری تا ابتدای دولت نهم مورد کنکاش قرار گرفته و سپس به منظور تبیین «چرایی» سفرهای استانی، چالش های ساختاری این نظام در 8 عنوان: تمرکز گرایی و برنامه ریزی از بالا به پایین، شناخت سطحی از جامعه ایران، تداخل اختیارات و وظایف میان دستگاههای اجرایی و نهادهای برنامه ریزی، حاکمیت دیدگاه بودجه محور بر نظام برنامه ریزی، ضعف مشارکت بخش خصوصی، دیوان سالاری ناکارآمد، بخشی نگری و جزئی نگری، تاثیرات سیاسی بر نظام برنامه ریزی، شناسایی شده و به تفصیل مورد بحث قرار گرفت. در گام بعدی، با بررسی رویدادهای نظام برنامه ریزی از ابتدای دولت نهم تاکنون و دیدگاههای دولت جدید در حوزه برنامه ریزی، همچنین بررسی فرایند انجام سفرهای استانی، به «چگونگی» سفرهای استانی پرداخته شد. در نهایت نیز به منظور تبیین جایگاه این پدیده نوظهور در نظام برنامه ریزی، دو نظریه برنامه ریزی استراتژیک و دمکراسی مشارکتی به صورت ترکیبی مورد استفاده قرار گرفت. تحلیل های انجام شده نشان داد که چارچوب کلی سفرهای استانی هیأت دولت از الگوی «شاتل استراتژی» پیروی می کند. بدین صورت که فرایند این سفرها از سطح استراتژیک نظام برنامه ریزی(نهاد ریاست جمهوری) آغاز گردیده و پس از گذر سطوح عملیاتی(وزارتخانه ها و دستگاههای اجرایی) و تاکتیکی(استانداری ها)، تا عمق سطح تکنیکی(مدیران خرد، گروههای منتخب محلی، اقشار مختلف مردم) این نظام نفوذ کرده و پس از دریافت بازخوردهای آن به سطح استراتژیک بازمی گردد. در شاتل استراتژی سفرهای استانی؛ «پیشرفت همه جانبه و یکپارچه کشور بر پایه توزیع عادلانه منابع و امکانات» به عنوان استراتژی استراتژیکی، «تمرکز زدایی و کوتاه سازی روند اداری تصمیم گیری و تسهیل و تسریع انجام امور در وزارتخانه ها و سازمان های ملی» به عنوان استراتژی عملیاتی، «ارتقای توانمندی ها و تقویت استان ها در امور برنامه ریزی، مدیریت و نظارت» به عنوان استراتژی تاکتیکی، «بهره گیری از نظرات و مشارکت مدیران تخصصی، نخبگان و اقشار مختلف محلی در راستای غنی سازی تصمیم در تدوین و اجرای مصوبات» به عنوان استراتژی تکنیکی سفرهای استانی، اتخاذ شده است.