تأثیر پرایمینگ بر روی خصوصیات جوانه زنی بذور گونه های secale montanum guss., s. cereale l., s. ceremont, agropyron trichophorum و a. pectiniforme تحت تنش شوری

شوری یکی از عوامل مهم کاهش دهنده رشد گیاهان در بسیاری از مناطق جهان است. وسعت خاک های شور ایران حدود 24 میلیون هکتار است که معادل 15 درصد از اراضی کشور می باشد. از آنجائیکه بخش های وسیعی از کشور ما دارای خاک های شور است و با توجه به تنوع گیاهان شورزی که قادر به زیست در چنین محیط هایی هستند شناسایی گیاهانی که در مرحله جوانه زنی از مقاومت بیشتری در برابر شوری برخوردارند حائز اهمیت می باشد. چالش های متعددی در جهت کاهش اثرات تنش شوری و خشکی به عنوان معضل جدی در اکثر کشورهای دنیا مطرح است. در این میان انتخاب روشی سریع، آسان، کم هزینه و قابل اطمینان بسیار حائز اهمیت می باشد. یکی از تکنیک های ساده و ارزان جهت کاهش تنش شوری و خشکی در گیاهان و افزایش جوانه زنی بذرها در شرایط نامطلوب محیطی استفاده از پرایمینگ بذر به ‎وسیله محلول‎های نمکی با پتانسیل متفاوت اسمزی است. این تکنیک به نام هالوپرایمینگ شناخته می شود. گراس ها نسبت به شوری چندان مقاوم نبوده و افزایش غلظت شوری معمولاً باعث کاهش و به تأخیر افتادن جوانه زنی در بذرهای آن ها می شود. بنابراین در این مطالعه روش های مختلف پرایمینگ شامل هالوپرایمینگ (با nacl) و هیدروپرایمینگ بر روی گونه های چاودار و علف گندمی انجام شد. آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در سه تکرار شامل فاکتور تیمار های پرایمینگ در 8 سطح، فاکتور گونه (3 سطح در گونه های چاودار و 2 سطح در گونه های علف گندمی) و فاکتور سطوح تنش شوری در 4 سطح انجام گرفت. نتایج نشان داد اکثر صفات مورد بررسی تفاوت معنی داری در سطح یک درصد در اثرات اصلی پرایمینگ، گونه و سطح تنش و همچنین اثرات متقابل دو جانبه و سه جانبه در گیاهان چاودار و علف گندمی نشان دادند. اثرات اصلی پرایمینگ روی گونه های چاودار نشان داد که در مقایسه با تیمارهای هالوپرایمینگ، تیمار هیدروپرایمینگ دارای تفاوت معنی داری افزایشی بود. نتایج در شاخص بنیه گونه های چاودار نشان داد که تیمار هالوپرایمینگ 125 میلی مول، یک روز تفاوت معنی دار افزایشی در مقایسه با سایر تیمارهای هالوپرایمینگ و هیدروپرایمینگ داشت. نتایج نشان داد که تیمار هالوپرایمینگ 125میلی مول یک روز، تیماری مناسب در مقایسه با سایر تیمارهای هالوپرایمینگ در گونه های چاودار بود هرچند این تیمار در مجموع سبب بهبود وضعیت نشد ولی با این همه این نکته را می توان قوت بخشید که با تغییرات در مدت و غلظت محلول و نوع واسطه هالوپرایمینگ می توان بهبود در عملکرد این گونه در شرایط شوری یافت. در این مطالعه مشخص شد که گونه s.montanum نسبت به تنش شوری از دو گونه s.cereale و s.ceremont مقاوم تر بود. اثرات اصلی تیمارهای پرایمینگ بر صفات مورد مطالعه در دو گونه علف گندمی نشان داد که در کل تیمار هیدروپرایمینگ یک روز در اکثر صفات تفاوت معنی دار بالایی با تیمارهای دیگر داشت. بهترین عملکرد در بین هالوپرایمینگ ها مربوط به تیمار 125 میلی مول به مدت یک روز بود. در این گونه ها درصد جوانه زنی تحت تیمارهای مختلف پرایمینگ تفاوت معنی داری را نشان داد به طوری که بالاترین درصد در تیمار هیدروپرایمینگ یک روز مشاهده شد. نتایج نشان داد که گونه a.trichophorum در کل از گونه a.pectiniforme مقاوم تر می باشد و واکنش مناسب تری نسبت به تنش و تیمارهای پرایمینگ دارد. در کل هیدروپرایمینگ در گونه های علف گندمی به عنوان یک تیمار فیزیولوژیکی سبب بهبود پارامترهای جوانه زنی شد. در گونه های چاودار نتایج کمی متفاوت بود ولی در کل تیمار هالوپرایمینگ 125 یک روز و هیدروپرایمینگ تا حدودی بهبود در شرایط رشد را نشان دادند.