بازتاب بو در نظم عرفانی قرن ششم و هفتم

بشر از دیر باز اهمّیّت ویژه ای برای بوی خوش و خوش بویی قائل بوده است و دلبستگی روحی انسان به بوی خوش، برخاسته از فطرت زیبایی خواهی اوست. از این رو معطّرات در تمام عرصه های زندگی بشری، از گذشته تا به امروز از تجارت گرفته تا سیاست، پزشکی و گیاه شناسی تأثیر چشمگیری داشته است. مضاف بر این، فرهنگ و تمدّن بشر با معطّرات عجین و آمیخته بوده است و آثار بر جای مانده ی قابل توجّهی از این تأثیر پذیری را در هنر و فرهنگ، آیین و مذهب، باورها و اعتقادات و ادبیات و فرهنگ عامّه ی مردمان جهان می توان ملاحظه کرد که این تأثیر و تأثُّر از معطّرات در جهان، در اشکال گوناگون نمود یافته است. این پژوهش بر آن است که ضمن تعریف و تحدید کارکردهای بو در نزد قدما، به بازتاب آن در ادب منظوم فارسی در قرون ششم و هفتم (در اشعار سه شاعر نامی : عطّار، سنایی و مولوی) بپردازد؛ سپس با تفکیک و دسته بندی انواع بوها، به پیوند آن با منابع دینی در ادیان مختلف جهان و در قرآن و حدیث اشاره ای داشته باشد. انواع معطّرات و استفاده از آنان در پزشکی و تأثیر کانی هایی با عطری مخصوص در طبّ و طبابت از دیگر مواردی است که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است.