مطالعه ی زیبایی شناسی کمّی سه نگاره از شاهنامه ی طهماسبی( با رویکردنظریه اطلاعات-انفورماتیک)

تا کنون در حوزه ی تحلیل زیبایی شناسی آثار هنری، زیبایی کیفی بیشتر مد نظر بوده است و به جز مبحث هندسه ی پنهان و نسبتهای طلائی، در ارتباط با زیبایی کمّی مطالعه و تحقیق جامعی صورت نگرفته است. هدف این پژوهش مطالعه ی زیبایی شناسی کمّی سه نگاره از شاهنامه ی طهماسبی با رویکرد نظریه ی اطلاعات - انفورماتیک می باشد. همچنین برای دستیابی به نتایج بهتر و مقایسه ی بین نتایج، سی و چهار نمونه از جامعه نقاشی ایرانی بر اساس طبقه بندی در سه سطح(ساختار پیچیدگی زیاد،متوسط و کم)از بین مکاتب هرات ،مشهد ،تبریز دو واصفهان انتخاب و در نهایت براساس نظریه وفرمول دو دانشمند ریاضیدان به نامهای بیرکهوف و آیزنک، نگاره ها موردتحلیل و ارزیابی .کمّی قرارگرفته است. در این پژوهش از دو مولفه کیفی نظم و پیچیدگی برای دستیابی به زیبایی استفاده شده است. این تحقیق در پاسخ به سوالاتی درباره ی چگونگی رابطه ی بین نظم و پیچیدگی اثر هنری با میزان ارزشهای زیبا شناختی آن، قاعده و نظم در اثر هنری و ارتباط آن با زیبایی و پرت اطلاعاتی یک اثر) انجام شده است. روش پژوهش در این تحقیق، روش تجزیه و تحلیل کمّی توسط روشهای پردازش تصاویر از طریق کامپیوتر می باشد. در یافته اندوزی، علاوه بر روش کتابخانه ای،از طریق روش متن خوانی و پایگاه های اطلاعاتی است. علاوه بر توجّه به نظم و پیچیدگی شکل و ساختار خطی، مقدار(آنتروپی)رنگها به صورت خلاصه شده در 12 رنگ، در نگاره ها بررسی شد و از رنگ به عنوان محتوای اطلاعاتی مهمّی در نگاره ها و برای اندازه گیری کمّی، استفاده شد. از طریق روشهای پردازش تصاویر، نتایج مطلوبی در جهت دستیابی به کمیت برای دسته تصاویری با پیچیدگی زیاد به دست آمد که فرمول آیزنک موفق تر از فرمول بیرکهوف در ارائه ی نتایج بودو از بین آثار بررسی شده،آثاری از سلطان محمد، نقاش مکتب تبریز2،به عنوان آثاری با معیار زیبایی شناسی بالا توسط فرمول آیزنک،به دست آمده که با مقدار عددی بالایی مشخص شده است،اما دسته ی تصاویربا پیچیدگی متوسط و کم به دلیل نداشتن پیچیدگی و تقارن لازم ، با مقدار عددی کمتری محاسبه شده که در این فرمولها نشان دهنده ی میزان زیبایی پایین است و این مسئله نشان دهنده ی این نکته می باشد که از این فرمول ها نمی توان به عنوان معیاری برای سنجش زیبایی کمی استفاده نمود،زیرا آثار ساده،با جزئیات کم نیز می توانند جزو آثار زیبا قلمداد شوند.همچنین با امکانات فعلی پردازش تصویر،بررسی بسیاری از جنبه های زیبایی شناسی کمی در نگارگری امکان پذیر نخواهد بود. کلیدواژه ها: تجزیه و تحلیل، زیبایی شناسی، کمّیت، شاهنامه ی طهماسبی، نظریه اطّلاعات.