بررسی نقش آموزش از دور در ایجاد سرمایه اجتماعی و ارائه الگوی مناسب جهت ارتقای آن در آموزش عالی کشور

چکیده این پژوهش به منظور شناسایی نقش نظام آموزش از دور در ایجادسرمایه ی اجتماعی وارائه الگوی مناسب جهت ارتقاء آن در آموزش عالی کشورانجام گرفت. روش پژوهش ازنظر راهبرد اصلی: کمی، ازنظر هدف: کاربردی، از نظر راهکار اجرایی: میدانی و کتابخانه ای واز نظر تکنیک تحلیلی: توصیفی – همبستگی است. جامعه ی آماری این پژوهش را کلیه ی اعضای هیأت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور کشور در سال تحصیلی 1390-1391تشکیل می دهند. روش نمونه گیری از نوع خوشه ای چند مرحله ای با توزیع نسبتی است. به همین منظور از بین استان های برخوردار، استان تهران و فارس، از بین استان های نیمه برخوردار استان گیلان و ایلام و از بین استان های غیر برخوردار، استان اردبیل انتخاب و از بین استان های انتخابی، نیز دانشگاه مرکز استان و به طور تصادفی یک مرکز یا واحد غیر از مرکز استان انتخاب شد. حجم نمونه بر اساس جدول کرجسی- مورگان، با در نظر گرفتن خطای 5%= ? ، از بین اعضای هیئت علمی 280 نفر به عنوان نمونه در نظر گرفته شد که 249 پرسشنامه قابل تحلیل بود و از بین دانشجویان قریب به 770 نفر انتخاب گردید که 742 پرسشنامه قابل بررسی بود. جهت جمع آوری داده ها از دو پرسشنامه ی محقق ساخته استفاده شد. پرسشنامه ی اول برای سنجش مولفه های نظام آموزش از دور و پرسشنامه ی دوم برای اندازه گیری سرمایه ی اجتماعی تدوین گردید. گویه های پرسشنامه سرمایه ی اجتماعی با استفاده از نظریه های ناهاپیت و گوشال(1998) و گویه های پرسشنامه مولفه های نظام آموزش از دور از بررسی متون و نظریه های ارائه شده استخراج گردید.روایی محتوایی پرسشنامه ها را صاحب نظران تایید کردند و تحلیل عاملی نشان داد روایی سازه عامل های استخراج شده در هر دو پرسشنامه مطلوب می باشد. پایایی پرسشنامه ی مربوط به مولفه های نظام آموزش از دور با استفاده از آلفای کرونباخ در بین دانشجویان و اعضای هیات علمی به ترتیب 85/0 و 87/0 و برای پرسشنامه سرمایه اجتماعی به ترتیب 86/0 و 91/0 برآورد گردید. برای تحلیل داده علاوه بر آماره های توصیفی،از آماره های استنباطی آزمون تفاوت میانگین ها، تحلیل واریانس یک طرفه، همبستگی پیرسون، رگرسیون چندگانه، رگرسیون سلسله مراتبی، تحلیل مسیر و معادله ساختاری استفاده گردید. نتایج نشان داد سرمایه ی اجتماعی دانشجویان و اعضای هیأت علمی نظام آموزش از دور از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست و عملکرد نظام آموزش از دور در ابعاد فضای تعاملی- ارتباطی، کارکرد فناوری اطلاعاتی، مدیریت رفتار سازمانی و مدیریت فنی و پشتیبانی ضعیف می باشد وفضای تعاملی،ارتباطی در شکل گیری سرمایه اجتماعی نظام آموزش ازدوردربین هردوگروه از توان تبیینی بیشتری در مقایسه با سایر متغیرها دارد.