الگوی نمو زایشی در جوانه های تابستانه انگور

الگوهای نمو جوانه و چگونگی پدید آمدن شاخه های سیلپتیک و پرولپتیک در انگور، از دیدگاه ریخت شناختی، بررسی گردیده اند . همه یافته ها نشان می دهند که انگور از دیدگاه دارا بودن دو نوع شاخه در کنار یکدیگر، گیاه بی نظیری است. از سوی دیگر در مونوپودیال و سمپودیال بودن شاخه در انگور، اتفاق نظر بین دانشمندان وجود ندارد. شاید، اشتقاق آغازنده وامانده از مریستم انتهایی و پدید آوردن پیچک و گل آذین، الگوی نمو رویشی و زایشی را در انگور پیچیده کرده باشد. نخستین گام در نمو زایشی انگور، انشعاب زایی آغازنده وامانده و پیدایش گل آذین است. در شاخه های سیلپتیک، دو فرآیند آغازش گل آذین و تمایزیابی گل، یکجا و بسیار سریع انجام می پذیرد. در بخش پیش ساخته، پیدایش آغازنده وامانده دیده نشد که بر خلاف جوانه زمستانگذران بود. مواد گیاهی در این آزمایش که جوانه های تابستانه و زمستانگذران بودند، از گره های میانی شاخه های سبز اصلی (گره 5 تا 9) دو رقم سلطانین و خلیلی در پنج دوره زمانی برداشت شدند. در این آزمایش سه فاکتور نوع جوانه، زمان نمونه برداری و رقم بکار گرفته شدند. برای انجام این کار، از گیاهان 40 ساله رقم های سلطانین و خلیلی کشت شده در بخش موکاری ایستگاه کشاورزی خلعت-پوشان (دانشکده کشاورزی تبریز، 5 کیلومتری شرق تبریز) بهره گیری گردید. شمار 10 گیاه به ازای هر رقم برگزیده شد و بر روی هر گیاه، 20 شاخه سبز نو رسته نگهداری گردیده و بر روی سیم های میانی داربست بسته شدند تا نورگیری بهینه ای داشته باشند. با رشد شاخه و پیدایش گره های بالایی آن، 20 جوانه کنار برگی به ازای هر تاریخ نمونه برداری که از مرحله پنج برگی آغاز و تا مرحله پدیدار شدن خوشه، با بازه زمانی ده روزه ادامه داشت، برداشت گردید. نمونه های برداشت شده در محلول اف ای ای (18 قسمت اتانول 50%، 1 قسمت اسید استیک گلاسیال و 1 قسمت فرمالدهید 40%) و ظرف های شیشه ای که بر هر یک، تاریخ برداشت و رقم نوشته شده بود، تثبیت گردیدند. پس از یک شبانه روز، نمونه های تثبیت شده، به مدت 24 ساعت در الکل 70% و پس از آن در الکل 96% آبگیری شدند. با آبگیری پله ای نمونه ها، از چروکیدگی و ریزش سلول های بافت نمونه ها، جلوگیری گردید. آغازش آغازنده وامانده و انشعاب زایی آن به عنوان میزان اندام زایی و همچنین، آغازش گل بعنوان شاخصی از تمایزیابی، در بخش پس ساخته و پس از جوانه زنی رخ داد. در رقم سلطانین که باردهی در جوانه های زمستانگذران پایین بود، باردهی بالایی در شاخه های تابستانه دیده شد که درست عکس حالتی بود که در رقم خلیلی رخ می داد. در هر دو رقم، اندام زایی بسیار تند بوده و زمان اندکی برای انشعاب زایی گل آذین فراهم می آمد. بر این اساس، اندازه خوشه چه که بازتابی از شمار انشعابات آن می باشد، کمتر از خوشه اصلی بود.