بررسی روش سید رضی(ره) در تفسیر متشابهات قرآن کریم

معیار تشخیص آیات متشابه در قرآن کریم و تعیین حدود و تعداد آنها، و همچنین روش تفسیر این گونه آیات، از مباحث مهم تفسیری و همچنین علوم قرآنی به شمار می رود؛ تا آنجا که از دیر باز دانشمندان و قرآن پژوهان رساله ها و کتب متنوعی در این خصوص به رشته تحریر در آورده اند. یکی از بزرگترین عالمانی که به تبیین آیات متشابه قران کریم پرداخته است، ابوالحسن محمد بن حسین بن موسی(359ـ406ه.ق) ملقب به سید رضی(ره) می باشد؛ و با وجود این که ایشان در زمینه متشابهات کتاب ارزشمند «حقائق التأویل فی متشابه التنزیل» را نگاشته است، اما متأسفانه در مورد روش تفسیر آیات متشابه از منظر این دانشمند بزرگ شیعی پژوهش جامعی صورت نپذیرفته است. سید رضی(ره) در تشخیص آیات متشابه از معیارهای گوناگونی همچون: معیارهای متنی، موضوعی، عقلی و معرفتی استفاده نموده است. ایشان همچنین در تفسیر متشابهات قرآنی از منابع متعددی بهره برده است که از آن میان می توان به منابع نقلی(قرآن ، روایات، اقوال صحابه و تابعان) ، منابع کلامی، منابع فقهی و منابع ادبی اشاره نمود. سید رضی(ره) در تفسیر قرآن کریم از روش های گوناگون و متنوعی استفاده نموده است که از مهم ترین آنها می توان روش قرآن به قرآن ، روش روایی، روش اجتهادی کلامی و اجتهادی ادبی را برشمرد. با اندکی توجه در تمامی روش های به کار رفته در تفسیر آیات متشابه توسط سید رضی(ره) می توان به این نتیجه رسید که با اندکی تسامح روش ایشان در تفسیر آیات متشابه روش اجتهادی جامع است، بدین صورت که روح اجتهاد در تمامی روش های ایشان در تفسیر آیات متشابه جاری است.