طراحی آزمون کیفیت بازنمایی واجی و بررسی روایی و اعتبار آن در کودکان 4/5 تا 6/5 سال

هدف: بازنمایی های واجی نقش مهمی در تکامل زبان شفاهی، مهارت های آگاهی واجی و سوادی دارند. پژوهش حاضر با هدف تهیه آزمون کیفیت بازنمایی واجی و تعیین روایی و اعتبار آن در کودکان 5/4 تا 5/6 سال انجام شده است. روش بررسی: در این پژوهش مقطعی که در چند مرحله انجام شد، 240 کودک طبیعی 5/4 تا 5/6 سال به شیوه تصادفی ساده از مهدها و پیش دبستانی های شهر اراک انتخاب شدند. به علاوه، 18 کودک دارای اختلال واجی در محدوده سنی 5/4 تا 5/6 سال نیز به شیوه دردسترس انتخاب و مورد ارزیابی قرار گرفتند. در مرحله تهیه آزمون، ابتدا 52 کلمه پایه انتخاب شد و سپس جهت تعیین روایی محتوایی کلمات پایه آنها از نظر پیچیدگی ساخت هجایی، بسامد وقوع، سن اکتساب و تصویرپذیری از بررسی نظرات افراد خبره و انجام مطالعات میدانی استفاده شد و نهایتاً 25 کلمه انتخاب شد. در مرحله ساخت ناکلمات، از هر کلمه بین 8 تا 11 ناکلمه برای ارزیابی صحت بازنمایی همخوان و مجموعاً 241 ناکلمه از 25 کلمه پایه ساخته شد. سپس آزمون در آزمودنی های طبیعی و دارای اختلال واجی اجرا شد. از 241 ناکلمه، 84 ناکلمه بر اساس ضریب دشواری، ضریب تمیز و همبستگی آیتم با کل انتخاب شدند که 6 ناکلمه مربوط به آیتم های آموزشی و 78 ناکلمه مربوط به آیتم های آزمایشی بودند. در بخش اعتبار، از بررسی همسانی درونی و محاسبه ثبات بازآزمایی استفاده شد. جهت تعیین روایی سازه شواهد همگرا، تمایز سنی و تفاوت های گروهی مورد بررسی قرارگرفت. یافته ها: تمام کلمات پایه از روایی محتوایی قابل قبولی برخوردار بودند. بر اساس یافته های حاصل، این آزمون از همسانی درونی بالایی برخوردار است (854/0=?). میان نمره آزمون در دو بار اجرای آن در آزمون- باز آزمون همبستگی وجود دارد) 917/0 r=؛ 01/0>p). میان نمره آزمون کیفیت بازنمایی واجی و نمره آزمون آگاهی واجی همبستگی وجود دارد )01/0 (p<. تفاوت معنی داری در نمره آزمون میان گروه های سنی دیده می شود) 01/0 (p< تفاوت عملکرد آزمودنی های طبیعی و دارای اختلال واجی، قدرت آزمون، در تعیین تفاوت های گروهی را نشان می دهد)01/0(p<. نتیجه گیری: این یافته ها نشان می دهد آزمون کیفیت بازنمایی واجی از روایی و اعتبار مناسبی برخوردار است و می توان از آن در پژوهش های مربوط به بررسی کیفیت بازنمایی های واجی استفاده کرد.