بررسی اثرات مورفولولوژی فلوویال نوسانات سطح اساس دریاچه ارومیه بر روی سواحل جنوب و جنوب شرق آن

چکیده : حوضه دریاچه ارومیه یکی از حوضه های منطقه ای ایران است که درمختصات 37 درجه و 9 دقیقه تا 38 درجه 12 دقیقه عرض شمالی و 45 درجه و 6 دقیقه تا 45 درجه و 54دقیقه طول شرقی واقع شده است. در چند سال گذشته بر اثر سوء مدیریت از جمله اجرای طرح های عمرانی نظیر احداث سدهای متعدد و همچنین بزرگراه وبرداشت بی رویه آب زمینه کم آبی دریاچه فراهم گردیده و وسعت آن کاهش یافته در نتیجه خطوط ساحلی و نواحی پیرامون دستخوش تغییرات قابل ملاحظه ای شده اند و مورفولوژی متفاوتی را در مقایسه با دوره های پر آبی به ویژه در قسمت جنوب ایجاد نموده اند که مطالعه و بررسی این پدیده ها از اهداف اصلی این پژوهش می باشد . از این رو در این پژوهش ابتدا تغییرات سطح دریاچه با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست ( شامل سنجنده های tm و etm) برای سالهای 2000 و 2010 بررسی و نوسانات ارتفاع سطح آب دریاچه ارومیه مشخص شد. در مرحله بعدی عوارض ژئومورفولوژیکی منطقه شامل پلایاها، نیمرخ طولی رودها و تالابها براساس تصاویر ماهواره ای بررسی و تغییرات آنها مشخص گردید. دریاچه در قسمت های مورد مطالعه تا بیش از ده کیلومتر پسروی داشته که متعاقبا این مساحت به پلایاهای منطقه افزوده شده است . تالاب های منطقه نیز کاهش مساحت چشمگیری را نشان می دهند و حتی دو تالاب از تالاب های منطقه ( قره قشلاق و یادگار لو ) به طور کامل خشک شده اند . با توجه به اینکه مورفولوژی رودخانه های تغذیه کننده دریاچه ها بر اثر تغییرات دبی آب تنظیم می شود این تغییرات به وسیله تحلیل نیمرخ طولی رودخانه ها قابل بررسی است. از این رو پروفیل های طولی رودخانه های جنوب و جنوب شرق دریاچه( شامل رودخانه های صوفی چای ، زرینه رود ، سیمینه رود و مهاباد چای و لیلان چای ) در محیط gis رسم شده و مورد تحلیل قرار گرفت . با توجه به کاهش بسیار زیاد حجم آب ورودی به دریاچه نتایج نشان می دهد که این کاهش، تاثیرات زیادی را در مورفولوژی پدیده های ژئومورفولوژی منطقه خصوصا در نیمرخ در افزایش مساحت پلایای منطقه و کاهش مساحت تالاب ها و همچنین وضعیت نیمرخ طولی رودها داشته است..