بررسی آسیب پذیری رشد و فنولوژی ارقام ذرت در خراسان رضوی تحت سناریوهای مختلف مدل های اقلیمی

حساسیت بالای تولیدات کشاورزی به شرایط اقلیمی و اثرات تغییرات الگوهای دما و بارش بر رشد و توسعه ی گیاهان، اهمیت تحقیقات متمرکز در این زمینه را آشکار می سازد. علاوه بر این، با توجه به اهمیت اجتماعی و اقتصادی کشاورزی برای امنیت غذایی و به منظور فراهم ساختن اطلاعات لازم برای اجرای استراتژی های سازگاری مناسب، لازم است تا ارزیابی هایی از چگونگی اثرگذاری تغییر اقلیم پیش رو بر عملکرد محصول صورت گیرد. به همین منظور، هدف از این تحقیق، ارزیابی پتانسیل اثرات تغییر اقلیم بر رشد و فنولوژی 3 رقم ذرت در 62 گرید در خراسان رضوی با در نظر گرفتن 3 مدل گردش عمومی جو (cgcm2، csiro2 و hadcm3) و 4 سناریوی انتشار ( a1fi، a2، b1 و b2) از مجموعه داده های واحد تحقیقات آب و هواشناسی (cru) است، که منعکس کننده عدم قطعیت بالا در پیش بینی آب و هوای آینده می باشد. مدل csm-ceres-maize در ترکیب با دو مولد آب و هوایی (simmeteo و wgen) به منظور تعیین اثرات تغییر اقلیم بر رشد و فنولوژی ذرت در دوره ی پایه (1990-1961) و آینده (2060-2031) مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که دمای ماکزیمم و مینیمم تحت هر 12 سناریوی اقلیمی افزایش می یاید و میزان افزایش در دمای مینیمم بیش از دمای ماکزیمم است. الگوی مکانی درصد تغییرات دمای میانگین نسبت به دوره ی پایه نشان می دهد بیشترین کاهش دما مربوط به شمال شرق و جنوب غرب استان و بیشترین افزایش دما مربوط به مشهد، چناران و قوچان خواهد بود. در مورد بارش روند خاصی در همه ی سناریوها دیده نشد. تاریخ گل دهی، تاریخ رسیدگی فیزیولوژیک، طول دوره ی رشد، حداکثر شاخص سطح برگ و وزن زیست توده در اکثر نقاط استان و تحت هر سه رقم کاهش خواهد یافت، که این اختلاف ها همگی در سطح 5 درصد معنادار می باشد. میزان تبخیر و تعرق در رقم سینگل کراس 704 بر خلاف دو رقم دیگر تحت هر 12 سناریوی اقلیمی افزایش یافت. الگوی مکانی میانگین برای آینده حاکی از آنست که به طور کلی تبخیر و تعرق در شرق استان افزایش و در قسمت های شمال و شمال غرب کاهش می یابد، همچنین الگوی مکانی درصد تغییرات وزن زیست توده برای هر سه رقم سینگل کراس بیانگر افزایش وزن زیست توده در نواحی مرکزی استان و کاهش شدید آن در نواحی جنوب غرب استان به خصوص در رقم سینگل کراس 260 می باشد. به نظر می رسد استراتژی سازگاری در نظر گرفته شده (استفاده از ارقام با تحمل گرمایی بالا) یک راهکار مفید در واکنش به تغییراقلیم باشد.