شیوخ و اعلام شیعه شهرستان تربت حیدریه بعد از صفویه

نقش علمای اعلام شیعه در انتقال و گسترش اندیشه ها و معارف شیعی در بین پیروان این مذهب بر کسی پوشیده نیست. اما چه عاملی موجب شده است که از میان خیل عظیم طلاب علوم دینی در دوره تاریخی مورد تحقیق فقط عده معدودی به عنوان "اعلام شیعه" شناخته شوند و در انجام این رسالت موفق تر باشند. آیا درجه علمی آنها در رسیدن به این عنوان و موفقیت در انجام مسیولیت شان آن ها را یاری نموده یا جدیت و پشتکار آن ها و یا زهد، تقوا و اخلاص در عملشان. این تحقیق در پی رسیدن به پاسخ روشن به این سیوال بوده است. برای گردآوری هرگونه اطلاعات در این باره نیاز به کار میدانی از طریق تماس مستقیم یا غیر مستقیم با گزینه مورد مطالعه یا نزدیکترین افراد به آنها مثل بستگان مریدان و شاگردان و مشاهده و مطالعه آثار و تأثیرات آنها بر جامعه پیرامونشان بوده است. مشکلات مربوط به مرحله جمع آوری اطلاعات در مقدمه آمده است. آثار مکتوب محدودی در این زمینه اطلاعات پراکنده ای را درباره شیوخ و اعلام مورد نظر انتشار داده اند که مورد استفاده قرار گرفت. اما بیشتر اطلاعات از طریق مصاحبه، مشاهده و گفتگوی مستقیم بدست آمده است. یافته های این پژوهش این فرضیه را به اثبات می رساند که زهد، تقوا و اخلاص در عمل (علمای اعلام) بیش از مدارج علمی و عنوان های حوزوی شان آنها را نزد مردم به جایگاه والای روحانیت رسانیده و تأثیر گذای آنها را بر جامعه پیرامونشان چه در زمینه تغییرات مذهبی و تثبیت مذهبی افزن تر ساخته و در مواردی آن ها را برای قرنها جاودانه و ماندگار ساخته است.