: بررسی ترجمه انگلیسی اصطلاحات و ضرب المثل های دو اثر از جمالزاده: یکی بود یکی نبود و سروته یک کرباس(اصفهان نامه)

آثار ادبی سرشار از ابزارهای بدیع هستند که در حقیقت نقش اساسی را در متمایز کردن آنها از سایر انواع متون ایفا می نمایند. شاید به همین دلیل است که ترجمه متون ادبی اغلب دشوارتر از سایر انواع متون است. هدف از مطالعه حاضر بررسی مشکلات ناشی از ترجمه دو نوع از این ابزارها یعنی ضرب المثل و اصطلاحات است. به منظور دستیابی به هدف فوق، ترجمه انگلیسی دو اثر از جمالزاده، یکی بود، یکی نبود ترجمه شده توسط موید و اسپراکمن و سر و ته یک کرباس ترجمه شده توسط هستون انتخاب شدند. با استفاده از روشهای پیشنهادی بیکر (1992) برای ترجمه اصطلاحات و سایرجملات ثابت، تلاش هایی به منظور تعیین نوع و فراوانی روشهای ترجمه به کار رفته توسط مترجمین به منظور انتقال این دو عنصر فرهنگ محور به زبان مقصد صورت گرفته است. به علاوه، تلاشهایی برای بررسی این مساله نیز صورت گرفته است که تا چه حد آشنایی با زبان و فرهنگ فارسی در انتقال صحیح اصطلاحات و ضرب المثل ها از زبان مبدأ به زبان مقصد موثر بوده است. مطالعه حاضر به عنوان یک مطالعه توصیفی بر اساس مراحل زیر انجام گرفته است: 1) مطالعه دقیق متون مبدأ به منظو ر یافتن و استخراج ضرب المثل ها و اصطلاحات دو عنصر مورد بررسی؛ 2) مطاله دقیق متون مقصد به منظور تعیین و استخراج معادلات به کار رفته توسط مترجمان برای عناصر مورد مطالعه؛ 3) محاسبه فراوانی و نیز درصد روش های به کار رفته و ارائه آنها در جداول؛ 4) قرار دادن داده ها در جداول به منظور داشتن تصویر جامع تر و یکنواخت تر از داده ها و تسهیل فرآیند تحلیل آنها. نتایج مطالعه نشان داد روشهای ترجمه به کار رفته برای انتقال اصطلاحات و ضرب المثل ها عبارت بودند از: a) ترجمه با استفاده از اصطلاحی با صورت و معنای مشابه، b) ترجمه با استفاده از اصطلاحی با معنای یکسان ولی صورت متفاوت، c) دگر نویسی، d) حذف، e) ترجمه لفظی و f) ترجمه نادرست. ترتیب روش های به کار رفته بر حسب فراوانی برای اصطلاحات(b, c, e, f and d) و برای ضرب المثل ها (e, c, (b, f . در مورد پرسش سوم در رابطه با تاثیر آشنایی با زبان و فرهنگ زبان مبدأ بر کیفیت ترجمه، تفاوت فاحشی میان دو ترجمه در مورد ضرب المثل ها مشاهده نشد. اما در مورد اصطلاحات به علت فراوانی روشهای(b) و(c) و کمتر بودن فراوانی روش (f) یعنی ترجمه نادرست در داده های مربوط به یکی بود، یکی نبود، می توان ادعا کرد که آشنایی مترجم با فرهنگ و زبان مبدأ به عنوان عاملی مثبت در ترجمه اصطلاحات و در نتیجه ترجمه مناسب تر ایفای نقش نموده است. واژگان کلیدی: زبان مجاز، اصطلاح، ضرب المثل، روش ترجمه، فرهنگ